Unikatowe zabytki Dolnego Śląska. Niektóre z nich są na liście UNESCO. Zobacz!

Na Dolnym Śląsku kryją się bogactwa nie tylko historyczne, ale również kulturowe i architektoniczne, które przyciągają uwagę turystów z całego świata. Tu ślady przeszłości wiążą się z nowoczesności ślady i tworzą ponadczasowy charakter każdego miasta i miasteczka. Zabytki Dolnego Śląska to także wspaniałe świadectwo minionych czasów, od średniowiecznych zamków po monumentalne kościoły i pałace, które urzekają swoją architekturą i historią. Jakim zakątkom warto przyjrzeć się z bliska? Zacznijmy od tego, co mamy pod nosem.

Hala Stulecia to jedna z najbardziej imponujących budowli swoich czasów, która została zaprojektowana przez miejskiego architekta - Maksa Berga i uroczyście otwarta w 1913 roku. Modernistyczne dzieło architektury stało się centralnym punktem Wystawy Stulecia, zorganizowanej na wzór innych z okazji setnej rocznicy zwycięstwa pod Lipskiem.

Hala Stulecia stała się wkrótce przestrzenią, która nie tylko gościła wystawców, ale służyła rekreacji mieszkańców Wrocławia. Konstrukcja budynku jest wyjątkowa z kilku względów, m.in. przez zastosowanie żelbetu, który w tamtych czasach był materiałem niezwykle innowacyjnym.

Budynek o charakterystycznym kształcie tetrakonchosa (czteroliść) miał symbolizować regionalną tożsamość. Sama konstrukcja robiła piorunujące wrażenie nie tylko z uwagi na formę, ale także nowatorski układ okien, przez które światło wpada, oświetlając wnętrze. To sprawia, że nawet w ciągu dnia w środku jest jasno i przyjemnie.

Otwarcie Hali Stulecia w 1913 roku było wydarzeniem o ogromnym znaczeniu dla mieszkańców Wrocławia i całej Europy. Budowla została symbolem nowoczesności, postępu technologicznego oraz potencjału kulturalnego regionu. Od początku swojego istnienia jest to miejsce otwarte na wydarzenia kulturalne, sportowe oraz rozmaite wystawy. Modernistyczna Hala Stulecia znajduje się na liście światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO i do dziś jest jednym z najbardziej ikonicznych zabytków architektonicznych w skali całej Polski.

To kolejne dwa z trzech obiektów, wpisanych na listę UNESCO. Wyjątkowe, drewniane budowle powstały w okresie kontrreformacji, po zakończeniu wojny trzydziestoletniej jako symbol pojednania pomiędzy katolikami a protestantami. Kościół Pokoju w Świdnicy, wchodzący dziś w skład Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce powstał na mocy Traktatu Westfalskiego z 1848 roku, a środki na jego budowę zagwarantowali protestanci z całej Europy. Projektantem został Albrecht von Saebisch, pochodzący z Wrocławia, a nad realizacją, w którą była zaangażowana cała społeczność czuwał Andreas Kaemper, cieśla ze Świdnicy.

Świątynia to prawdziwa gratka dla miłośników architektury, bo została zbudowana techniką szachulcową i opiera się na drewnianym szkielecie. Wewnątrz kościoła może zmieścić się ponad 7 tysięcy wiernych, a on sam ma naprawdę imponujące rozmiary. Uwagę odwiedzających przykuwają bogate, barokowe dekoracje i malowidła, ołtarz autorstwa Gottfrieda Augusta Hoffmana oraz okazała ambona czy zabytkowe organy.

Kościół Pokoju w Jaworze to drugi z trzech kościołów, które wybudowano kilkaset lat temu. Świątynia w Głogowie nie przetrwała do współczesnych czasów, bo strawił ją pożar w XVIII wieku. Budowla sakralna z Jawora powstała przy użyciu drewna, słomy, piasku oraz gliny i umieszczano ją poza murami miejskimi. Powstała w ciągu roku rękoma swoich wiernych. Dziś kościół zachwyca swoim wnętrze. Ambona została zaprojektowana i wykonana przez Matthausa Knottego, rzeźbiarza z Legnicy.

Ratusz w Ząbkowicach Śląskich to neogotycka budowla o imponującym kształcie, która została wzniesiona w 1864 roku i wyróżnia się na tle starej zabudowy rynku. W przeszłości w tym miejscu stały dawne ratusze. Pierwszy, drewniany obiekt, został posadowiony w 1335 roku, a później zastąpiły go murowane budynki. Pożar miasta w 1858 roku zniszczył ostatni z nich. Obecny gmach, zaprojektowany przez Alexa Langera z Wrocławia, powstał w latach 1862–1864 i wykorzystano przy jego budowie ocalałą wieżę o wysokości 72 metrów, która zwieńczona jest ażurowym hełmem.

Przy tej okazji warto także wspomnieć o zegarze, który pierwotnie zamontowano na wieży w 1618 roku. Mimo zniszczeń w wyniku pożaru w 1858 roku, mechanizm zegarowy przetrwał i został umieszczony w nowym gmachu ratusza w 1865 roku. Dziś, chociaż nieczynny, stanowi cenny element historii tego miejsca.

Obecnie w ratuszu swoją siedzibę ma, m.in. Urząd Stanu Cywilnego oraz Biblioteka Publiczna.

Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju to wyjątkowe miejsce, gdzie historia i tradycja spotykają się z nowoczesnością. Założone w 1968 roku w XVI/XVII-wiecznym młynie papierniczym, stanowi nie tylko placówkę muzealną, ale także centrum produkcji papieru czerpanego zgodnie z dawnymi technikami.

Historia tego miejsca sięga daleko w przeszłość. Pierwsza wzmianka o papierni w Dusznikach pochodzi z 1562 roku, a od tego czasu młyn przeszedł wiele zmian i modernizacji. Okres świetności przypada na XVIII wieku, kiedy produkcja papieru w Dusznikach była jedną z najbardziej znaczących na całym Śląsku.

Dziś Muzeum Papiernictwa nie tylko zachowuje i prezentuje bogatą historię papiernictwa na Dolnym Śląsku, ale także produkuje papier na oryginalnych zabytkowych maszynach, co stanowi unikalną atrakcję dla zwiedzających. Budynek młyna z kolei, z jego charakterystycznymi elementami architektonicznymi, jest nie tylko zabytkiem techniki, ale także miejscem, gdzie odbywają się liczne wystawy, warsztaty oraz imprezy kulturalne.

Starania o wpisanie młyna na listę UNESCO świadczą o wyjątkowości tego miejsca i jego znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego nie tylko Polski, ale także całej Europy.

Cennik biletów 2024 i godziny otwarcia

• Bilet normalny: 29 zł
• Bilet ulgowy: 22 zł
• Bilet ulgowy dla seniorów: 22 zł
• Bilet rodzinny 2+1: 72 zł
• Bilet dla kolejnego dziecka w wieku szkolnym: 16 zł

Godziny otwarcia

• listopad – kwiecień:

wtorek – niedziela 9:00–15:00

• maj – sierpień:

poniedziałek – sobota 9:00-18:00
niedziela 9:00–16:00

• wrzesień – październik:

poniedziałek – sobota 9:00-17:00,
niedziela 9:00–16:00

Matka Boska Bardzka jest najstarszą drewnianą figurą religijną w Polsce, powstałą około 1011 roku. Wyryta z lipowego drewna, mierzy niewiele ponad 43 cm i przedstawia Maryję z Dzieciątkiem, siedzących na tronie. Maryja trzyma w prawej ręce królewskie jabłko, a Dzieciątko na Jej kolanach, lewą rączką podtrzymuje księgę, a prawą wznosi w geście błogosławieństwa.

Matka Boska Bardzka słynie z tajemniczego uśmiechu, co sprawia, że często nazywana jest "Madonną uśmiechniętą". W górnej części figury znajduje się siedem rzędów lider, których znaczenie pozostaje tajemnicą nieodgadnioną do dziś.

Niewielka figurka to najstarsza tego typu rzeźba w Polsce i znajduje się w bazylice Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Bardzie. Samo miasto słynie z licznych atrakcji turystycznych, które można zobaczyć, będąc na miejscu.

Kościół Górski Naszego Zbawiciela, znany powszechnie jako Świątynia Wang, to prawdziwy skarb z niezwykłą historią. Ten drewniany kościół został przeniesiony do Karpacza w 1842 roku z norweskiej miejscowości Vang. Do jego budowy nie użyto ani jednego gwoździa.

To niezwykłe dzieło architektury zostało przeniesione do Polski dzięki decyzji króla Fryderyka Wilhelma IV, który uległ namowom i zdecydował o przenosinach świątyni. Jej wyjątkowy charakter idealnie współgra z górskim klimatem, dlatego też deska po desce został przeniesiony w Karkonosze.

28 lipca 1844 roku w kościele rozpoczęły się pierwsze msze protestanckie, a do dziś pozostaje on siedzibą parafii ewangelickiej. To miejsce nie tylko zachwyca swoją architekturą, ale także przechowuje w sobie bogatą historię.

Cennik biletów 2024 i godziny zwiedzania

• Dorośli – 13,00 zł
• Dzieci (od 6 lat) – 7,00 zł
• Uczniowie, studenci do 26 lat – 7,00 zł –przy zakupie biletu należy okazać dokument na podstawie którego można stwierdzić prawo do ulgi.
• Foto, kamera – 5,00 zł
• Wstęp tylko na plac kościelny dorośli i dzieci – 2,00 zł
• Opiekunowie wycieczek szkolnych: 1 na 10 osób – gratis

Świątynię Wang można odwiedzać codziennie:

• od godz. 9.00 do 18.00 (15.04 – 31.10)
• od godz. 9.00 do 17.00 (1.11 – 14.04)

W niedziele i święta o godz. 10.00 w kościele odprawiane są nabożeństwa.

Kościół św. Idziego na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu jest nie tylko najstarszym w pełni zachowanym zabytkiem stolicy Dolnego Śląska, ale również najstarszym nadal działającym kościołem we Wrocławiu. Usytuowany w bliskiej odległości od gotyckiej archikatedry św. Jana Chrzciciela - królowej Ostrowa Tumskiego, ten niewielki kościółek w stylu późnoromańskim zaczęto wznosić już w latach 20. XIII wieku. Mimo upływu setek lat, nadal odbywają się tam msze święte z udziałem wiernych. Jest to istotny element dziedzictwa kulturowego regionu, który przyciąga zarówno turystów, jak i mieszkańców, pragnących zanurzyć się w historii tego miejsca.

Kościół św. Idziego jest poświęcony św. Idziemu, francuskiemu opatowi i eremicie, który urodził się w Atenach między 640 a 650 rokiem. Święty Idzi uznawany jest za jednego z Czternastu Świętych Wspomożycieli, czyli tych, których wstawiennictwo u Boga kościół katolicki uznał za wyjątkowo skuteczne. Święty Idzi był znany z cudów i to one przyniosły mu szacunek oraz sławę również wśród ówczesnych władców. Święty Idzi jest patronem licznych grup społecznych, m.in. karmiących matek, rybaków, myśliwych, pasterzy, handlarzy końmi, grzeszników oraz żebraków.

Kalwaria Lubawska na Świętej Górze to kompleks sześciu kaplic i 14 stacji Drogi Krzyżowej, znajdujący się nad Lubawką. Jego początki wiążą się z ufundowaniem prze Cystersów z Krzeszowa pierwszej kaplicy, poświęconej Świętej Annie. Wkrótce, dzięki staraniom mieszkańców zaczęto dostawiać kolejne, które prowadziły na sam szczyt. W sumie zbudowano sześć kaplic oraz 14 imponujących stacji Drogi Krzyżowej wykonanych z lokalnego piaskowca. Kaplice były bogato zdobiona malowidłami i restaurowane jeszcze w XX wieku.

Niestety, w wyniku działania wandali cały kompleks przypomina dziś pobojowisko. Skala zniszczeń jest ogromna i ucierpiały nie tylko kapliczki, ale też sama Droga Krzyżowa. Rzeźby zostały pozbawione głów, a w środku budynków obok ściennych malowideł widnieją graffiti.

W skład kompleksu wchodzą:

• kaplica św. Anny – z poł. XIX w., wielokrotnie przebudowywana za sprawą zmian kolejnych właścicieli wzgórza
• kaplica Ostatniej Wieczerzy – z 1892 r.
• kaplica Koronowania Chrystusa – z poł. XIX w.
• kaplica Matki Boskiej Bolesnej – z 1866 r.
• kaplica Grobu Pańskiego – z poł. XIX w.
• kaplica Zmartwychwstania – z 1902 r.

To przykład zabytku przyrody nieożywionej, ale na tyle oryginalny, że warto wspomnieć o nim w naszym zestawieniu. W Polsce istnieje tylko jeden podziemny wodospad, ukryty głęboko w Czarnej Sztolni, oddalony od powierzchni ziemi o 23 metry. Jego urok polega na opadającej z wysokości 8 metrów kaskadzie wody, którą dodatkowo podkreśla malownicze kolorowe podświetlenie. To niezwykłe zjawisko stanowi prawdziwy unikat nie tylko w Polsce, lecz także w skali całej Europy. Wodospad znajduje się w kopalni w Złotym Stoku.

Kopalnia została otwarta w maju 1996 roku. Ta unikatowa atrakcja turystyczna, zlokalizowana w dawnej kopalni złota i arsenu, przyciąga co roku tysiące odwiedzających z różnych zakątków świata. W ramach odwiedzin można zobaczyć także: Kopalnię Złota, Średniowieczną Osadę Górniczą oraz Sztolnię Ochrową. Wszystkie te fascynujące miejsca odkryjemy pod okiem doświadczonego przewodnika, który wprowadzi turystów w tajemnice górniczego dziedzictwa.

Na Dolnym Śląsku można znaleźć dwie imponujące twierdze: Kłodzko i Srebrna Góra. Mimo że obie stanowią potężne fortyfikacje, różnią się między sobą. Srebrna Góra szczyci się mianem jednego z największych tego typu kompleksów obronnych w całej Europie. Jej budowę w latach 1765–1777 nadzorowało ponad 4000 robotników, co świadczy o jej imponującej skali. Z kolei Twierdza Kłodzka może poszczycić się ponad tysiącletnią historią, gdyż sięga czasów średniowiecznego zamku, który wielokrotnie był modernizowany i przebudowywany. Obie można zwiedzać przez cały rok.

Cennik biletów 2024 - Twierdza Kłodzko

• Główna trasa turystyczna
  Cena: normalny 38 zł / ulgowy 30 zł
• Chodniki kontrminowe (podziemny labirynt)
  Cena: normalny 38 zł / ulgowy 30zł
• Pakiet komendanta (główna trasa + labirynty)
  Cena: normalny 60 zł / ulgowy 50 zł

Cennik biletów 2024 - Twierdza Srebrna Góra

• Bilet normalny: 40,00 zł
• Bilet ulgowy: 30,00 zł
• Bilet roczny: 100 zł