W grupie tkwi ich siła

Któż nie widział pawiana? To bardzo popularne małpy, stali bywalcy ogrodów zoologicznych. We wrocławskim zoo żyje ponad pięćdziesiąt pawianów. Ale były czasy, kiedy mieliśmy ponad setkę tych małp. Ledwo mieściły się na wybiegu i musieliśmy studzić ich miłosne zapędy.

W naturze pawiany żyją w Afryce, ale można je też spotkać na Półwyspie Arabskim, a nawet w Hiszpanii. Kilka lat temu grupa małp uciekła z hodowli laboratoryjnej. I zamieszkała w lasach Półwyspu Iberyjskiego. Pawiany czują się tam doskonale i ich grupa ciągle się powiększa.

Opanowanie nowego środowiska to dla tych sprytnych małp żaden problem. Potrafią przeżyć na pustyni, ale nie obawiają się wejść do dżungli. Zawdzięczają to przede wszystkim sprytowi i inteligencji. Te mądre małpy wiedzą, że gdzieś w zakolu skalnym znajdą wodę i wytrwale jej szukają. Potrafią też polować - np. na małe antylopy, żółwie czy węże. W ziemi znajdują pędraki i korzenie. Nie pogardzą też pokarmem wegetariańskim.

Pawiany żyją w dużych grupach i potrafią działać wspólnie. W razie zagrożenia bronią się razem. Samce mają potężne, ostre kły. Sforze małp nie jest straszny nawet lew! Ale już samotny pawian jest łatwiejszym celem dla drapieżnika.
Kiedy pięćset głośnych pawianów wędruje przez sawannę, może wydawać się, że to bezładna i chaotyczna grupa. Nic bardziej mylnego!
Stado pawianów składa się z licznych klanów. Klan to samiec i kilka jego żon. Kiedy pawiany odpoczywają, ojciec rodziny z góry obserwuje swój harem. Na samym szczycie góry siedzi szef całego bałaganu - boss stada. Szef nie musi być wcale najsilniejszy w stadzie. Ważne, aby miał silne poparcie. Szef piastuje swoją funkcję krótko - trzy, cztery lata. Później dorastają młodzi gniewni i przepędzają go. Ale o pozycji decyduje nie tylko brutalna siła, ale i spryt.

Młode pawiany zakładają swoiste koalicje. "Umawiają się" i wspólnie atakują szefa stada, aby wypromować swojego faworyta. Po jakimś czasie stary szef musi odejść, zwykle w niesławie. Zajmuje wtedy miejsce na peryferiach stada. Zastępuje go inny, młodszy samiec. Umarł król, niech żyje król! Cała zabawa zaczyna się od początku. W stadzie pawianów nigdy nie panuje pełna harmonia. Ciągle ktoś chce awansować. Z tego powodu nieustannie wybuchają kłótnie i niesnaski - często bardzo brutalne.

Także samice mają swoją hierarchię, chociaż jest ona bardzo zmienna. Najbardziej atrakcyjne są samice ze słynnymi różowymi pupami. Dlaczego? Ponieważ są płodne i gotowe do rozmnażania się. O taką samicę rywalizuje zawsze kilku samców. Największe szanse na miłosne figle ma, oczywiście, szef stada. Jednak wystarczy chwila nieuwagi, aby inni skorzystali z okazji.

Samica z małym dzieckiem zajmuje w hierarchii miejsce o kilka szczebli niżej. Wiadomo - kura domowa, z którą trudno się dogadać, nie jest już tak atrakcyjna.
Pawiany to dość pospolite małpy. W naszym zoo chcemy zająć się hodowlą pewnego niezwykłego gatunku z Etiopii - gelada. Samce mają imponujące grzywy i gęste futro. Natomiast samice wyglądają, jakby krwawiły im piersi.

Gelady - w przeciwieństwie do innych pawianów - raczą się głównie trawą. Mają specjalnie zbudowany, pojemny żołądek. To prawdziwi ekscentrycy. Wyróżnia je zwłaszcza to, że są dosyć spokojne.