Perełki ukryte w największych miastach Dolnego Śląska. To trzeba zobaczyć na własne oczy!

Legnica leży nad Kaczawą, w środkowej części województwa dolnośląskiego, a prawa miejskie uzyskała przed 1252 rokiem. W 1241 roku w okolicach Dobrego Pola (ok. 7 km od Legnicy) doszło do starć między chrześcijanami a Mongołami. Zamek Piastowski wytrzymał oblężenie. W późniejszych wiekach był wielokrotnie przebudowywany, zyskując elementy renesansowe, barokowe oraz neogotyckie.

Zamek Piastowski w Legnicy jest jedną z pierwszych murowanych warowni na Dolnym Śląsku. Starszą jest tylko ta we Wleniu. Najbardziej imponującą częścią zamku jest palatium, które w stylu romańskim zostało zbudowane na polecenie zbudowane księcia Henryka Brodatego w XIII wieku z cegieł i piaskowca. Początkowo miało trzy kondygnacje, a na najwyższej z nich znajdowała się sala książęca i apartamenty. W XV wieku zostało przebudowane w stylu gotyckim.

Na terenie zamku znajdują się również trzy wieże obronne: wieża Piotra, którą nadbudowano w XV wieku, okrągła wieża św. Jadwigi, mająca za zadanie ochronę wjazdu na teren zamku oraz wieża Lubińska, znajdująca się po północnej stronie zamku. Do dziś przetrwało tylko jej naroże.

Główna brama zamku powstała w XV wieku i została przebudowana w 1532 roku. Posiada medaliony księcia Fryderyka II, rzeźbione w piaskowcu oraz renesansowe motywy roślinne.

Legnica poza Zamkiem Piastowskim słynie z pięknych kamienic, które są coraz częściej remontowane. Najbardziej rozpoznawalne są legnickie Śledziówki, znajdujące się się nieopodal Starego Ratusza, ale nie tylko one zasługują na uwagę. Kilka lat temu wyremontowano 22 kamienice przy ul. H. Pobożnego i B. Chrobrego, a w zeszłym roku ukończono remont kolejnych budynków na Zakaczawiu, które jako osiedle przeszło niezwykłą metamorfozę.

Jak dojechać do Zamku Piastowskiego w Legnicy? Mapka

Według jednej z najstarszych legend, Cieplice zostały odkryte przez Bolesława Wysokiego, który podążał za uciekającym jeleniem.
Przez ponad 500 lat, aż do 1945 roku, uzdrowiskowa część Jeleniej Góry należała do rodziny Schaffgotschów, którzy osiedlili się tu po pożarze zamku Chojnik. Cieplice do 1976 roku były samodzielnym miasteczkiem, znanym ze swoich zdrowotnych z właściwości. Do dziś przyjeżdżają tu kuracjusze z całej Polski, żeby skorzystać z zabiegów, oferowanych przez pobliskie sanatorium.

W Cieplicach warto zwrócić uwagę na Park Norweski z zabytkowym Pawilonem Norweskim oraz pałac Schaffgotschów, który powstał z inicjatywy księcia Johanna Nepomucena Schaffgotscha, a dziś jest jednym z budynków należących do Politechniki Wrocławskiej.

W Jeleniej Górze znajdziemy także zabytkowy rynek z ratuszem, który powstał w latach 1744–1749 na podstawie projektu Chrystiana Gotlieba Hedemanna. Budynek został przebudowany w 1924 roku i stoi w centrum, otoczony z każdej strony przez kamienice, w których znajdują się dziś kawiarnie i restauracje.

Spacer po jeleniogórskiej promenadzie zaprowadzi nas do kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, który powstał w latach 1709-18 według projektu Martina Frantza. Świątynia otoczona jest przez duży park, gdzie znajduje się stary cmentarz ewangelicki, a w nim z kilkanaście bogato zdobionych płyt nagrobnych. W przeszłości istniało aż sześć luterańskich kościołów łask. Ten w Jeleniej Górze był największy spośród nich. Wewnątrz świątyni znajdują się freski Felixa Antona Schefflera. Po II wojnie światowej kościół został przekształcony i dziś jest parafią katolicką.

Jak dojechać na Stare Miasto w Jeleniej Górze? Mapka

Zacznijmy podróż od eklektycznego ratusza, który wzniesiono na planie podkowy w 1856 r., według projektu berlińskiego architekta Hermanna Friedricha Wäsemanna. W 1920 roku został przebudowany do obecnego kształtu i do dziś stanowi siedzibę władz miejskich. Budynek znajduje się na Placu Magistrackim przed miejską fontanną i skwerem.

Uwagę zwiedzających przykuwa także budynek PKP przy stacji Wałbrzych Miasto, który jest charakterystyczny dla śląskiej architektury lat 20. ubiegłego wieku. Dworzec mieści się przy ul. Armii Krajowej, w dzielnicy Stary Zdrój i pierwszy raz został oddany do użytku 1 marca 1853 roku. Gruntowny remont dworca zrealizowano w latach 2011-2012, a koszt przebudowy wyniósł 9 mln złotych. W odresturowanych wnętrzach znajduje się zabytkowy żuraw wodny, otoczony okrągłą ławeczką. To nie jedyny dworzec, który na przestrzeni lat przeszedł prawdziwą metamorfozę. W ostatnich latach zdecydowano o remoncie stacji kolejowych Wałbrzych Główny oraz Wałbrzych Szczawienko.

Kościół św. Józefa Oblubieńca na wałbrzyskim Sobiecinie to kolejny zabytek architektury miejskiej, na który warto zwrócić uwagę. Z uwagi na brak funduszy na początku XX wieku zdecydowano się wykorzystać mur pruski do budowy świątyni. Zastosowanie tej techniki sprawia, że dziś świątynia wyróżnia się na tle innych, również dlatego, że jej ściany wyłożono 3-centymetrową warstwą impregnowanego korka.

Jak dojechać do Kościoła św. Józefa Oblubieńca? Mapa

Wyjątkowy pałac Czettritzów w Wałbrzychu został wybudowany w 1604 roku i posiada swój renesansowy styl oraz charakter. Budowla stanowiła siedzibę książąt pszczyńskich i w pierwszej połowie oraz pod koniec XIX wieku została rozbudowana. Dziś w gmachu pałacu mieści się Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa, a w skład całego kompleksu wchodzą jeszcze: zabytkowy park, folwark, budynek oficjalistów, oficyna gospodarcza i dwa domy, w tym willa księżnej Daisy.

Pierwszy lubiński ratusz spłonął, a na jego miejsce posadowiono barokową budowlę z 1768 roku, która znacznie ucierpiała w wyniku ostatnich działań wojennych. Wyremontowano ją w latach 50. ubiegłego wieku. Na kalenicy znajduje się zabytkowa wieżyczka z tarczą zegara. Aktualnie swoją siedzibę mają tu Muzeum Historyczne i władze miejskie.

Baszta Głogowska to kolejna zabytkowa budowla Lubina. Konstrukcja została wzniesiona na planie kwadratu w okresie, gdy budowano miejskie mury obronne w połowie XIV wieku. Później, w XVI wieku, została podwyższona, a kolejne przebudowy miały miejsce w XVIII i XIX wieku. Dolne partie wieży wykonano z kamienia i cegły, natomiast górne głównie z cegły. Hełm wieży pochodzi z XIX wieku. Dawniej wokół bramy istniał podwójny mur obronny i potrójna fosa z trzema mostami, w tym jednym zwodzonym.

Kaplica zamkowa w Lubinie na Wzgórzu Zamkowym jest obecnie jedynym zachowanym elementem średniowiecznej zabudowy zamkowej. Została zniszczona podczas wojny trzydziestoletniej, ale odbudowano ją w XVIII wieku, a następnie ponownie popadła w ruinę. W 1945 roku budynek został podpalony i przez kolejne lata niszczał. Odbudowano ją dopiero w latach 70-tych XX wieku, a ostatni remont przeprowadzono w latach 2005-2009. Najcenniejszym elementem kaplicy jest tympanon nad północnym portalem z 1349 roku, przedstawiający Chrystusa Boleściwego, św. Jadwigę i św. Magdalenę w stylu gotyckim.

Jak dojechać do kaplicy zamkowej w Lubinie? Mapa

Kościół św. Mikołaja jest jednym z najważniejszych zabytków Głogowa, który powstał już w XIII wieku jako budowla romańska. Pierwszy pożar kościoła miał miejsce pod koniec XIII wieku i szybko został odbudowany w został odbudowany w stylu gotyckim. W 1642 roku wnętrze kościoła zostało przekształcone w stylu barokowym, a w 1758 roku dobudowano górną kondygnację wieży. Gotycki portal zawiera popiersie św. Mikołaja, patrona kościoła. Najcenniejszy zabytek miejski został zniszczony w wyniku działań wojennych w 1945 roku i nigdy go nie odbudowano. Okresowo obiekt podlega zabezpieczeniom i pojawiły się już plany przyszłej adaptacji obiektu, m.in. na amfitetar.

Jak dojechać do ruin kościoła św. Mikołaja w Głogowie? Mapa

Zamek Książąt Głogowskich to kolejna perełka architektoniczna Głogowa, która współcześnie pełni funkcję Muzeum Archeologiczno-Historycznego. Najstarszą część zamku zajmuje romańska wieża z połowy XIII w. o wysokości 24 metrów. Dwukrotnie gościł tu Napoleon i mimo wielu zniszczeń z 1945 roku zdecydowano o odbudowie obiektu, którą rozpoczęto w 1971 roku. W niedalekiej odległości od zamku znajduje się amfiteatr i Pomnik Dzieci Głogowskich.

Ceglane mury miejskie stanowią średniowieczny zabytek Głogowa, a ich budowa trwała nawet kilkadziesiąt lat. Do współczesnych czasów przetrwały jedynie fragmenty opasłej konstrukcji, która posiadała bramy oraz wieże.

Wycieczka po największych miastach Dolnego Śląska to prawdziwa gratka dla fanów historii i architektury. Zobaczcie jeszcze, jakie perełki warto zobaczyć we Wrocławiu!