Iran. Niewiele o nim wiemy. Wystawa fotografii Amira Sadeghiego może to jednak zmienić

Iran. Państwo na Bliskim Wschodzie położone nad Morzem Kaspijskim, zatokami Perską i Omańską. Zorientowani w historii dawnej wiedzą, że Irańczycy swoich korzeni szukają w starożytnej Persji. Kinomaniacy na pewno widzieli oscarową Operację Argo Bena Afflecka, której akcja dzieje się w czasie rewolucji. W grudniu 1978 roku pięć milionów ludzi wyszło na ulice Teheranu, by protestować przeciwko polityce szacha Rezy Pahlawiego, który wprowadził stan wojenny. Kilka tygodni po tej demonstracji szach uciekł z Iranu wraz z rodziną, a do kraju z emigracji wrócił ajatollah Chomejni. 1 kwietnia 1979 roku proklamowano Islamską Republikę Iranu. A pół roku później zrewoltowani studenci wdarli sie do amerykańskiej ambasady i wzięli 66 zakładników. To właśnie o tym pełnym dramatycznych wydarzeń czasie opowiada film Afflecka. Ale to tylko jedna z nici w osnowie wielobarwnego dywanu, do jakiego można by przyrównać Iran.
Przełom XX i XXI wiek to oczekiwania, że w Iranie do głosu dojdą liberalni politycy. Tak było, gdy wybory prezydenckie w 1997 roku wygrał Mohammad Chatami, czy wtedy, kiedy Hassan Rouhani w czasie protestów w Iranie po wyborach prezydenckich w 2009 roku skrytykował władze za odmawianie społeczeństwu prawa do pokojowych demonstracji.
Nasza wiedza o Iranie – poza specjalistami, rzecz jasna – jest szczątkowa i oparta głównie o doniesienia dotyczące programu jądrowego, zagrożenia islamem czy protestach. Niektórzy tę wiedzę budują w oparciu o irańskie filmy, które co jakiś czas wygrywają międzynarodowe konkursy, jak choćby głośne Rozstanie z 2011 roku. Kiedy obraz Aszgara Farhadiego obejrzała publiczność Berlińskiego Festiwalu Filmowego, opinie byly jednoznaczne: to arcydzieło. Ale czy nawet najlepszy film przybliży nas do rzeczywistości, której nie znamy?
Taką rolę powinna jednak spełnić wystawa Amira Sadeghiego, fotografa z Teheranu, współpracownika gazet Farhange Ashti (Kultura Pojednania) i Hamshahri (Młody Obywatel). Już sam tytuł intryguje – Iran jest kobietą. Jaką? Religijną? Młodą? Modną? W hidżabie, jak nakazuje prawo? W spodniach czy spódnicy? Z książką pod ręką? 65 procent studentów w Iranie to kobiety, ale po zamieszkach w 2009 roku rządzący zaczęli podejmować próby ograniczania ich liczby na niektórych kierunkach. Ostatnio emocje wzbudził zakaz wpuszczania kobiet na stadiony, na których rozgrywki sportowe prowadzą mężczyźni. Siatkówka, która w Iranie budzi wielkie emocje, bo drużyna narodowa może się chwalić sukcesami, jest więc niedostępna dla irańskich kibicek. To znaczy jest, ale tylko z ekranu telewizora.
Czy wystawa Amira Sadeghiego powie nam, jaki jest współczesny Iran? I dlaczego jest on kobietą? Zobaczcie sami. Wernisaż w piątek, 19 września o godz. 19, w Kinie Nowe Horyzonty (ul. Kazimierza Wielkiego 19a-21).