Bezpieczeństwo pracowników, dzielenie biurek i inne trendy w biurowcach

- Niemniej jednak utrzymujący się na wysokim poziomie udział renegocjacji wskazuje, że niepewność związana z sytuacją pandemiczną nadal powstrzymuje wielu najemców przed podejmowaniem strategicznych decyzji - twierdzą eksperci firmy doradczej JLL.

W najnowszym raporcie zwracają uwagę na duże zainteresowanie najemców umowami zawieranymi na krótszy okres, tj. 12-36 miesięcy. Dzięki temu rozwiązaniu najemcy chcą zabezpieczyć działalność operacyjną, zanim wypracują optymalną strategię dostosowaną do wymagań danego biznesu oraz preferencji pracowników.

W I połowie 2021 r. popyt na ośmiu głównych rynkach biurowych w Polsce wyniósł 264.200 mkw., o jedną piątą mniej niż rok wcześniej, z czego blisko 70% przypadło na drugi kwartał. Najwyższa aktywność najemców została odnotowana w Krakowie, Trójmieście oraz Wrocławiu.

Na ośmiu głównych rynkach regionalnych w Polsce w budowie znajdowało się w połowie 2021 r. 760.000 mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej, planowanej do dostarczenia na rynek do końca 2023 r. Najwyższy poziom aktywności deweloperskiej dał się zaobserwować we Wrocławiu, Katowicach, Trójmieście oraz Krakowie.

- Głównym trendem są projekty typu mixed-use, które są swoistym przełamaniem niegdysiejszego trendu budowania „monodzielnic” do mieszkania, pracy czy wypoczynku - wyjaśnia Patryk Czernik, Leasing Director, Cavatina GW Sp. z o.o.

Zwraca uwagę na fakt, że dziś od przestrzeni miejskich wymagamy znacznie więcej niż jeszcze kilkanaście lat temu. Nie chcemy już dojeżdżać w korkach do biur czy szkół. Chcemy żyć w „15 minutowych miastach”, które oferują zaspokojenie wszystkich potrzeb w jednej okolicy.

Tego typu inwestycje cieszą się coraz większym zainteresowaniem nie tylko najemców, ale przede wszystkim pracowników, którzy po dwóch latach pandemii zaczęli doceniać zalety „lokalnego stylu życia”. Niebagatelnym aspektem jest także potrzeba zmniejsza śladu węglowego.

- Dlatego drugim ważnym trendem jest rosnąca rola zrównoważonego rozwoju. O popularności tego zjawiska świadczy przede wszystkim liczba „zielonych certyfikatów”, które w ostatnim czasie zdobywają zarówno nowe inwestycje, jak i te, które są modernizowane - podkreśla Patryk Czernik z Cavatiny.

Jego zdaniem, nie ulega wątpliwości, że coraz więcej firm działających na rynku biurowym zacznie dostrzegać i to w perspektywie najbliższych miesięcy, że zysk środowiskowy w realizowanych projektach w dobie zmian klimatycznych staje się nie mniej ważny niż ten finansowy.

- Lata 2020-2021 były przełomowe dla rynku nieruchomości komercyjnych pod wieloma względami. Branża musiała szybko i sprawnie zaadoptować się do zmiany stylu życia większości z nas i wiążących się z tym konsekwencji - potwierdza Krzysztof Szargawiński, Project Developer, Archicom S.A. - Przewiduję, że 2022 r. będzie okresem stabilizacji, funkcjonujące dotychczas zwyczaje będą przechodzić ewolucję.

Jego zdaniem, nie zwiastuje to końca ery biur w Polsce. Widać to chociażby po potencjale biurowym Wrocławia, który wciąż jest stabilny. Można zaobserwować powrót inwestorów, czego dowodem jest bardzo dynamiczny wzrostu wolumenu transakcji na rynkach regionalnych. Tylko w ciągu ostatniego miesiąca pojawiło się kilka znaczących transakcji po cenach sięgających poziomów sprzed pandemii.

Nadal największym zainteresowaniem cieszą się obiekty położone w dobrej lokalizacji - w centrum miasta lub okolicy z rozbudowaną siecią połączeń komunikacyjnych. Bronią się również dobre projekty wnętrz - tzn. takie, które są elastyczne i umożliwiają szybkie dopasowanie do bieżącej sytuacji.

Istotne są nowe technologie i aspekt ekologiczny, które przekładają się na niższe koszty dla najemców oraz mają duże znaczenie dla świadomych pracowników. Budynki o takich atrybutach nie tracą na aktualności i zainteresowaniu najemców przez długie lata. Niewątpliwie utrzymają wartość rynkową w dłuższej perspektywie.

Co ciekawe, widać ruch w nowych biurowcach klasy A. Przykład? Na początku roku do grona najemców wrocławskiego City Two w kompleksie City Forum dołączył Rise.pl, będący właścicielem marki Chillispaces. To polski operator przestrzeni elastycznych na wynajem. Zajął powierzchnię blisko 2.500 mkw.

Drugi rok pandemii COVID-19 przyniósł kontynuację ewolucji rynku biurowego. Fala komentarzy, która pojawiła przy okazji wprowadzenia pracy zdalnej rok temu i zwiastowała „rychłą śmierć” biur, okazała zdecydowanie przedwczesna. Na całym świecie obserwujemy dziś wielki powrót do biur. Google ogłosił niedawno, że swoich pracowników chce powitać w biurach już w styczniu 2022 roku. Taką samą datę podają Facebook, Apple czy Uber.

- Nie oznacza to, że oczekiwania względem powierzchni pozostały niezmienione. Słowo klucz to „bezpieczeństwo”. Zdrowie jest niewątpliwie największym priorytetem. Dlatego też wynajmując nową przestrzeń biurową najemcy chcą mieć pewność, że zagwarantują swoim pracownikom bezpieczeństwo sanitarne na najwyższym poziomie - zauważa Patryk Czernik z Cavatiny. - Z tego powodu wszystkie inwestycje Cavatina Holding otrzymały w ubiegłym roku międzynarodowy certyfikat WELL Healt Safety Rating. Dzięki temu nasi najemcy mogą mieć pewność, że nasze biura spełniają najwyższe standardy bezpieczeństwa.

Jednocześnie podkreśla, że oprócz bezpieczeństwa ważnym aspektem, na który najemcy często zwracają uwagę, jest umiejętne zarządzanie powierzchnią. Chodzi tutaj przede wszystkim o spełnienie potrzeby socjalizacji. Dla pracowników powrót do biura to okazja do poczucia się częścią zespołu. A wiele zespołów powiększyło się w międzyczasie o nowych członków.

- Nieruchomości komercyjne muszą stać się bardziej elastyczne. Ich właściciele powinni się pogodzić z faktem, że jedyną stałą rzeczą jest... zmiana. W praktyce oznacza to, że biurowce muszą oferować szereg udogodnień dostosowanych do obecnego stylu pracy, które sprawdzą się zarówno w modelu stacjonarnym, jak i hybrydowym - przekonuje Krzysztof Szargawiński z Archicomu.

Jego zdaniem, nikogo nie powinny dziwić już takie rozwiązania, jak chociażby współdzielenie biurek, tzw. hot desk. Najemcy oczekują nie tylko elastyczności, ale również nowoczesności i funkcjonalności. Przestrzenie biurowe muszą być dopasowane do dzisiejszych czasów i przyspieszonych procesów digitalizacji. Gwarantować muszą dostępność takich usług, jak elektroniczny obieg dokumentów czy wirtualne spotkania.

- W najbliższej przyszłości wciąż widoczny będzie zwrot w kierunku zrównoważonego rozwoju i ekologii. Swoistym must-have wśród obiektów biurowych pozostanie certyfikacja LEED oraz BREEAM - zaznacza Krzysztof Szargawiński.

- Cavatina jest przykładem firmy odpornej na trudności i zdolnej odpowiedzieć na wyzwania, bowiem ubiegły rok, mimo licznych przeszkód, był dla nas rekordowy. I nie chodzi tu wyłącznie o kwestie finansowe, ale mam na myśli listę osiągnięć, jaką udało nam się wspólnie stworzyć - mówi Patryk Czernik z Cavatiny. - Najlepszym dowodem na poparcie tej tezy są liczne nagrody, które otrzymują nasze nieruchomości. W ostatnich miesiącach otrzymaliśmy aż siedem ważnych wyróżnień, które dumnie zdobią naszą gablotę, m.in. wrocławska inwestycja Quorum otrzymała główną nagrodę European Property Awards 2021-22 w kategorii Mixed Use Development.

Jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu firmy w ostatnim czasie była obecność na giełdzie papierów wartościowych. Giełdową ścieżkę przecierała w styczniu ubiegłego roku, debiutując na rynku Catalyst, a już w lipcu przyszedł czas na debiut na głównym rynku GPW w w Warszawie.

O sukcesach świadczą także liczby, które pokazują stopień komercjalizacji inwestycji. Poziom najmu w zrealizowanych już projektach we Wrocławiu był znakomity. Carbon Tower został skomercjalizowany w 98% po podpisaniu umów z takimi firmami jak Selsey, Farutex czy Mitsubishi Electric. Natomiast Quorum D, którego oddanie do użytku przewidziano na czerwiec, może poszczycić się zawartymi umowami typu pre-let na 25% swojej powierzchni.

Co do najbliższej przyszłości to jeszcze w pierwszym kwartale - wraz z wynikami rocznymi - firma zaprezentuje pierwszy raport ESG Grupy, który podsumuje dotychczasowe działania i osiągnięcia w trzech obszarach związanych ze społecznością, środowiskiem oraz ładem korporacyjnym. Celem jest wypracowanie w przyszłym roku gotowości do realizacji strategii dekarbonizacji z początkiem 2024 r.

- Celem dla firmy Archicom jest zakończenie w pierwszym kwartale i komercjalizacja City Two, biurowca o powierzchni 12.700 mkw., znajdującego się w centrum Wrocławia. Do tej pory walory tego obiektu, takie jak doskonała lokalizacja czy certyfikacja LEED Gold, doceniły renomowane marki: Millennium Bank, Narodowy Fundusz Zdrowia czy Orange oraz Chillispaces - mówi Krzysztof Szargawiński z Archicomu.

Wspomina o dużej transakcji w grupie Echo-Archicom. Echo Investment sprzedało spółce Solida Capital pierwszy etap kompleksu biurowego West 4 Business Hub we Wrocławiu, który stanowi kontynuację biurowców West Gate i West Link przy ulicy Na Ostatnim Groszu. Powierzchnia całego West 4 Business Hub będzie wynosiła ponad 72. 000 mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej.

Dodajmy, że West 4 Business Hub I był jednym z pierwszych budynków, w którym Echo Investment zainstalowało specjalne systemy antycovidowe, które poprawiają jakość powietrza w budynku. Oczyszczają powietrze, czerpiąc z rozwiązań naturalnie występujących w przyrodzie.