110 milionów na system sterowania ruchem we Wrocławiu. I co mamy z ITS-u? (NASZ RAPORT)

ITS, czyli Inteligentny System Transportu (z angielskiego Intelligent Transport System) do sterowania ruchem ulicznym, to zbiór 1440 kamer w ponad 150 miejscach w całym Wrocławiu. Czym tak naprawdę jest, co nam daje, jak działa i dlaczego czasem zawodzi?

Gdzie i jak działa ITS - to jego serce

Na początek udzielimy odpowiedzi na to ostatnie pytanie. System będzie w pełni działał w końcu września - takie są założenia. Na razie trwa podłączanie do niego kolejnych skrzyżowań. Uwaga: na mapie obok zaznaczono na różowo i niebiesko obszary 01 i 02, gdzie wciąż trwają prace. Obszary żółty i pomarańczowy są już podłączone do ITS. Nie wszystko działa, by-wa, że długo czekamy na zielone.

ITS to nie jest tania zabawka - kosztuje 109,6 mln zł, z czego 87 mln zł to dotacja z Unii Europejskiej, a resztę zapłaci miasto. Gdy w mediach padła ta kwota, wielu wrocławian było zaskoczonych rozrzutnością władz. Ratusz przekonuje, że takie cacko sporo kosztuje na całym świecie, nie przepłaciliśmy, a efekty będą warte inwestycji. ITS montują, od jesieni 2011 roku, firmy Wasko S.A. Gliwice i Gertrude z Francji.

CZYTAJ NA KOLEJNEJ STRONIE - CO SYSTEM WIDZI I CZEMU JEST NIBY INTELIGENTY?

CO SYSTEM WIDZI I CZEMU JEST NIBY INTELIGENTNY?
ITS ma docelowo służyć nie tylko tramwajom, ale wszystkim użytkownikom ruchu: pieszym, rowerzystom, kierowcom i podróżującym komunikacją miejską. Jego działanie opiera się na obserwowaniu kolumn pojazdów systemem kamer i czujników, a na podstawie tego system komputerowy wyciąga pewne wnioski.

Jakie? Potrafi na przykład ocenić długość kolumny pojazdów, jej skład (czy do skrzyżowania dojeżdża właśnie tramwaj, autobus, a może ciężarówka), prędkość poruszania się. Znając te parametry, ustala pierwszeństwo przejazdu i zapala zielone światło kolumnom pojazdów, które tego najbardziej potrzebują - innymi słowy stoją w korku.

Gorzej, gdy skrzyżowanie zakorkowane jest ze wszystkich stron. Wtedy system stara się być sprawiedliwy, by wszystkie kolumny miały mniej więcej równe szanse przejechać na zielonym świetle. Tramwaj dojeżdżający do skrzyżowania jest uprzywilejowany, dlatego za chwilę zapali mu się światło: jedź.

Jeśli po upływie pewnego czasu (trudno powiedzieć o konkretnej liczbie dni) system wykrywa, że miasto korkuje się bardziej, w przybliżeniu - zmienia scenariusz sygnalizacji świetlnej na nowy. Proces ten nazywa się uczeniem się systemu. I dlatego mówimy, że jest inteligentny.

Malkontenci powiedzą, że sztuczna inteligencja nie istnieje, a ITS przecież ma owo "uczenie się" wgrane niejako na twardym dysku. Zaprogramowany jest tak, by wybierać najlepsze rozwiązania. Powiedzmy, że umownie nazwiemy go inteligentnym.
Co ciekawe, system może mieć zaprogramowane cykle świateł na daną okazję, np. imprezę masową na stadionie, juwenalia na Politechnice Wrocławskiej czy przyjazd gwiazdy na lotnisko (choć takiej możemy długo nie doczekać). Kiedy raz nauczy się, jakie rozwiązania są optymalne w danym przypadku, za każdym razem, gdy na stadionie będzie mecz, może szybko ustawić zielone światła na trasie przejazdu kibiców i tym samym zmienić organizację świateł... w całym mieście.

PRZYSTANKOWE TABLICE INFORMACJI PASAŻERSKIEJ
Już działające tablice informacji przystankowej - poza czasem odjazdu pojazdu MPK - będą wyświetlać komunikaty, np. o awariach. Jest to pierwszy widoczny element Inteligentnego Systemu Transportu we Wrocławiu (o tablicach więcej na dole strony w tabeli).

Zdążyliśmy się już przyzwyczaić, że informują nas o czasie pozostałym do odjazdu. Nie zerkamy nawet na rozkłady jazdy - i słusznie. ITS ma aktualne informacje o położeniu tramwajów i autobusów, przesyłane bezpośrednio z ich pokładu.
Na tablicach tych czasem wyświetla się czas pozostały do odjazdu w minutach, a czasem konkretna godzina. Otóż ten pierwszy komunikat to informacja właśnie z pojazdu, a godzina podana w drugiej formie - to czas rozkładowy, taki, jaki znajdziemy na papierowych rozkładach jazdy. Wyświetlany jest, kiedy dany pojazd nie wysyła komunikatu o swoim położeniu i nie mamy pewności, gdzie w rzeczywistości jest. Z założenia wszystkie pojazdy MPK wyposażone w czujniki mają stanowić z ITS spójną całość.

CZYTAJ DALEJ: TABLICE ZMIENNEJ TREŚCI PRZYDATNE KIEROWCOM

TABLICE ZMIENNEJ TREŚCI PRZYDATNE KIEROWCOM
Kierowcy skorzystają z ITS w dwójnasób. Ruch ma odbywać się płynniej dzięki wspomnianemu monitorowaniu kolumn pojazdów i zapalaniu zielonego światła tym pojazdom, którym jest to najbardziej potrzebne (ITS wybiera optymalne rozwiązania dla ruchu w mieście). Poza tym będą się wyświetlać informacje na tablicach zmiennej treści dla kierowców wjeżdżających do miasta z różnych kierunków (o tych tablicach szczegóły także w tabeli na dole strony).
Komunikaty na tablicach zmiennej treści pojawiają się po tym, jak system komputerowy zmierzy średnią prędkość przejazdu pojazdów na danym odcinku (na podstawie odczytów z kamer), a potem zsumuje czasy przejazdu na całej trasie. Dzięki temu będziemy wiedzieć, którą drogą dojechać do danego punktu najszybciej. Kamera monitoruje tablice rejestracyjne samochodów w dwóch punktach i wylicza średnią. Informacje na tablicach zmiennej treści są aktualizowane co pięć minut.
Tablice mogą podawać komunikat standardowy (o czasach przejazdu różnymi trasami) i specjalny. Dzięki piktogramom informują o aktualnych warunkach na drodze i ostrzegają np. przed gołoledzią. Pokierują nas objazdem w przypadku utrudnień: wyświetli się komunikat np. "uwaga wypadek", a także proponowana alternatywna trasa.

KTO, GDZIE I JAK TYM WSZYSTKIM STERUJE
Informacje o wypadku, dane z czujników, kamer i inne parametry, trafiają do Centrum Sterowania Ruchem ITS przy ul. Strzegomskiej. Na przykład o wypadku kierowca pojazdu informuje centralę drogą radiową.

Pracownik Centrum wprowadza komunikat o wypadku do komputera i wysyła go na tablice przystankowe i drogowe, by pasażerowie i kierowcy wiedzieli o utrudnieniach - jeśli tylko wypadek ma dużą skalę i rzeczywiście powoduje spore korki.
W Centrum przy ul. Strzegomskiej pracować będą urzędnicy magistratu: obecnego Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta czy Wydziału Transportu urzędu. Nie pozostawią systemu sterowania ruchem samemu sobie, choć jest inteligentny. Mogą oni zmieniać decyzje ITS. Jeśli system komputerowy ich zdaniem będzie dobierał złe rozwiązania, np. dla pieszych cały czas będzie się palić czerwone światło, wprowadzą parametry zmieniające ten układ.

Sprawnie działający ITS we Wrocławiu brzmi jak utopia? Zobaczymy, jak da sobie radę. Na pierwsze podsumowania przyjdzie czas pod koniec roku.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ NA KOLEJNEJ STRONIE: LISTA SKRZYŻOWAŃ GDZIE BĘDZIE DZIAŁAŁ ITS
Na tych skrzyżowaniach będzie działał ITS:

1. św. Mikołaja - apteka
2. Szewska - Grodzka
3. ul. Sądowa - Podwale
4. Podwale - Sikorskiego
5. Podwale - Czysta
6. Podwale - Świdnicka
7. Grodzka - m. Uniwersytecki
8. Grodzka - m. Pomorski
9. Grodzka - Piaskowa
10. Piaskowa - Purkyniego
11. ul. Powstańców Śląskich
12. - Swobodna
13. Skargi - Teatralna
14. Kołłątaja - ul. Kościuszki
15. Kołłątaja - Podwale
16. pl. Wróblewskiego
17. Traugutta - Krasińskiego
18. Traugutta - Podwale
19. Traugutta - Kujawska
20. Traugutta - Prądzyńskiego
21. Traugutta - Miernicza
22. pl. Zgody
23. ul. Kościuszki - Czysta
24. ul. Kościuszki -Stawowa
25. Krakowska - ul. Kościuszki
26. Krakowska - przejazdy, przejścia koło Selgrosu i Praktikera
27. pl. Powstańców Warszawy
28. - plac Społeczny
29. pl. Powstańców Warszawy
30. - ul. Purkyniego
31. pl. Bema - skrzyżowanie
32. Grabiszyńska - Zaporoska
33. Grabiszyńska - ul. Pereca
34. Grabiszyńska - cmentarz
35. Grabiszyńska - Stalowa
36. Grabiszyńska - Klecińska
37. Grabiszyńska - Fiołkowa
38. Grabiszyńska - al. Pracy
39. Grabiszyńska - Bzowa
40. Grabiszyńska - pl. Srebrny
41. Grabiszyńska - Żelazna
42. Hallera - Gajowicka
43. Hallera - al. Pracy
44. Hallera - pętla MPK
45. Hallera - Beyzyma
46. Hallera - Mielecka
47. Kazimierza Wielkiego
48. - Szewska
49. Kazimierza Wlk. - Gepperta
50. Świdnicka - Arkady
51. Świdnicka - Bożego Ciała
52. Świdnicka - Hortex, przejście
53. Piłsudskiego - Kołłątaja
54. Piłsudskiego - Gwarna
55. Piłsudskiego - Zielińskiego
56. Nabycińska - Braniborska
57. Braniborska - Robotnicza
58. Strzegomska - Braniborska
59. pl. Strzegomski
60. Legnicka - Zachodnia
61. Legnicka - Nabycińska
62. Legnicka - Wejherowska
63. Legnicka - Małopanewska
64. Legnicka - Niedźwiedzia
65. Legnicka - Sokolnicza
66. Legnicka - Złotoryjska
67. Legnicka - Na Ostatnim
68. Groszu
69. Pilczycka - Kozanowska
70. Pilczycka - Gwarecka
71. Pilczycka - przejazd tramwajowy
72. Lotnicza - Bajana
73. Lotnicza - Metalowców
74. Lotnicza - Hutnicza
75. Lotnicza - Horbaczewskiego
76. Lotnicza - Creator
77. Lotnicza - przejście dla piesz.
78. Milenijna - Popowicka
79. Pilczycka - Popowicka
80. Na Ostatnim Groszu
81. - Orlińskiego
82. Na Ostatnim Groszu
83. - Bystrzycka
84. pl. Grunwaldzki
85. pl. Grunwaldzki - Polaka
86. pl. Grunwaldzki - Norwida
87. Skłodowskiej - Norwida
88. Wita Stwosza - św. Katarzyny
89. Piaskowa - Purkyniego
90. Powstańców Śl. - Hallera
91. Powstańców Śl. - Wielka
92. Powstańców Śl. - Kutnowska
93. Powstańców Śl. - Krzycka
94. Powstańców Śl. - Jaworowa
95. Powstańców Śl. - Sztabowa
96. Powstańców Śl. - ZaolziańskaPowstańców Śl. - Lidl
97. Powstańców Śl. - Swobodna
98. Kraińskiego - Purkyniego
99. Kraińskiego - przejście
100. Kościuszki - Stawowa
101. Wyszyńskiego - Jedności Nar.
102. Jedności Nar. - Nowowiejska
103. Jedności Nar. - Rychtalska
104. Jedności Nar. - Damrota
105. pl. św. Macieja
106. pl. Bema
107. Dubois - Drobnera
108. Drobnera - Łokietka
109. Pomorska - Księcia Witolda
110. Pomorska - Dubois
111. Dubois - Kurkowa
112. Dmowskiego - Jagiełły
113. Poniatowskiego - Prusa
114. Chrobrego - św. Wincentego
115. pl. Powstańców Wlkp.
116. Trzebnicka - Kleczkowska
117. Trzebnicka - Zakładowa
118. Trzebnicka - Kraszewskiego
119. Trzebnicka - Wincentego
120. Trzebnicka - Żmigrodzka
121. Żmigrodzka - Kasprowicza
122. Żmigrodzka - Na Polance
123. Żmigrodzka - Kępińska
124. Żmigrodzka - Wrozamet
125. Bałtycka - Żmigrodzka
126. m. Szczytnicki - pl. Grun-waldzki
127. m. Szczytnicki - al. Kochanowskiego
128. Poniatowskiego - Prusa
129. Kamienna - Hubska
130. Ślężna - Armii Krajowej
131. Armii Krajowej - Bardzka
132. Armii Krajowej - Borowska
133. Armii Krajowej - Orzechowa
134. Armii Krajowej - Spiska
135. Armii Krajowej - Widna
136. Wiśniowa - Sudecka
137. Świeradowska - Orzechowa
138. Świeradowska - Bardzka
139. Bardzka - Krynicka
140. Borowska - Gliniana
141. Borowska - Dyrekcyjna
142. Borowska - Swobodna
143. Ślężna - Studzienna
144. Swobodna - Zielińskiego
145. Swobodna - Komandorska
146. Komandorska - Nasypowa
147. Klecińska - Szkocka
148. Klecińska - Szwajcarska
149. Klecińska - ogródki
150. al. Kromera - Toruńska.

SPRAWDŹ TEŻ NA KOLEJNEJ STRONIE: TABLICE ITS DLA KIEROWCÓW ORAZ NA PRZYSTANKACH MPK

Lista 13 miejsc, gdzie stoją tablice ITS z informacjami dla kierowców:
Tablice te standardowo pokażą czas przejazdu alternatywnymi trasami do danego punktu, a w razie nagłego wypadku poinformują o nim kierowców. Oto lokalizacje:

• ul. Traugutta przy Podwalu
• ul. Krasińskiego przy Haukego-Bossaka
• pl. Społeczny - południowy wlot za Walońską
• ul. Krzywoustego w rejonie CH Korona
• ul. Lotnicza w rejonie CH Astra
• ul. Hallera za ul. Słowiczą
• przed mostem Grunwaldzkim od strony ronda Reagana
• rejon mostu Pokoju - kierunek do pl. Społecznego
• ul. Karkonoska/Zwycięska
• ul. Legnicka między wiaduktami kolejowymi
• al. Kochanowskiego za mostem Szczytnickim
• Żmigrodzka przed skrzyżowaniem z obwodnicą śródmiejską ul. Powstańców Śląskich w rejonie Jaworowej.

Tablice na przystankach MPK:
Tablice na przystankach informują o aktualnym czasie do przyjazdu autobusów i tramwajów MPK.
Mogą także być na nich wyświetlane ostrzeżenia o wypadkach, objazdach i innych utrudnieniach.
Tablic tych jest we Wrocławiu 168 na 59 przystankach. Na zdjęciu - te na rondzie Reagana, które pierwotnie nie należały do ITS, ale też zostały do niego podłączone. Tablic szukajmy głównie tam, gdzie jeżdżą tramwaje.