Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Jan Miodek: Rozdrapy

Jan Miodek
Jarosław Jakubczak
Lubię powtarzać znaną myśl wielkiego współczesnego językoznawcy Noama Chomsky’ego, że o pełnej znajomości języka może mówić tylko ten, kto w każdej chwili gotowy jest do stworzenia zupełnie nowej formy, ale tak zbudowanej, że będzie ona przez wszystkich właściwie zrozumiana.

A wróciłem do tego przeświadczenia, gdy w jednej z prasowych recenzji "Dzienników 1964-1980" Jarosława Iwaszkiewicza znalazłem zdanie: "Nikt pewnie go nie kocha, nie pochyla się nad jego troskami, rozdrapami, bólem, a zwłaszcza starością". Obecnych w tym zdaniu rozdrapów _nie znajdziemy w żadnym ze słowników (rejestrują one tylko czasownik _rozdrapać, rozdrapywać), ale czyż nie są one kapitalnym pomysłem słowotwórczym?! Ów rozdrap _to typowa formacja potencjalna, zbudowana w całkowitej zgodzie z regułami naszego systemu gramatycznego, tyle że niemająca wsparcia uzusu, czyli powszechnego zwyczaju społecznego. A wywiedziono _rozdrap _od podstawy czasownikowej _rozdrapać _przez odrzucenie wygłosowej cząstki -ać - tak jak _czołg, ubaw, zwis, skłon, wylew, wykop, donos, podryw, odczyt, przesył, uzysk _i im strukturalnie podobne wyrazy powstały od odpowiednich czasowników - _czołgać (się), ubawić (się), zwisać, skłonić (się), wylewać, wykopać, donosić, podrywać, odczytać, przesyłać, uzyskać - _po odrzuceniu ich wygłosowych cząstek -ać, -ić._

Nie mogę natomiast zaakceptować interpunkcji jednego ze śródtytułów przywołanej recenzji: "Być starym Iwaszkiewiczem, to mówić okropieństwa". Błędny jest w nim przecinek przed to - _błędny, bo rozdzielający grupę podmiotu _być starym Iwaszkiewiczem _od grupy orzeczenia _to mówić okropieństwa. _O konieczności bezprzecinkowej interpunkcji tego zdania niech świadczy parafraza: _Bycie starym Iwaszkiewiczem polega na mówieniu okropieństw; _chyba nikomu do głowy by nie przyszło, by rozdzielić przecinkiem podmiot _bycie od orzeczenia polega!

Do szału mnie też doprowadza przekonanie, że przymiotnik pełen _jest stylistycznie lepszy od jego wariantu _pełny, a skoro tak, to na portalu internetowym należy napisać: "Pełen komunikat prasowy znajdą Państwo na stronie…".

Przypominam: w funkcji przydawki forma pełen _może wystąpić tylko wtedy, gdy jest rozwinięta jakąś konstrukcją w dopełniaczu, np. _komunikat pełen sensacji - _tak jak _dzban pełen malin, kosz pełen grzybów, salon pełen mebli, turniej pełen niespodzianek _itp. Samodzielnie postać _pełen _może wystąpić tylko jako orzecznik - część tzw. orzeczenia imiennego: _kosz jest pełen, dzban był pełen, amfiteatr będzie pełen. _W funkcji nierozwiniętej przydawki może wystąpić tylko wariant _pełny: pełny komunikat, pełny asortyment, pełny kosz, pełny dzban, pełny salon.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Jan Miodek: Rozdrapy - Gazeta Wrocławska

Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska