SKOK-i od kilku tygodni są jedną z głównych kart, jakimi rozgrywana jest kampania wyborcza. Koalicja i opozycja obciążają się nawzajem, komu zależało na tym, aby nie objąć ich nadzorem finansowym. Padają postulaty powołania komisji śledczej, pojawiają się informacje o możliwym wyprowadzaniu pieniędzy ze SKOK-ów do zagranicznych spółek i że kasy to de facto maszynka do robienia pieniędzy dla wąskiej grupy osób. Sytuacją w SKOK-ach zajmują się teraz nie tylko nadzór finansowy, ale i komisje sejmowe.
Jaka jest sytuacja finansowa SKOK-ów?
To pytanie nurtuje z pewnością 2,5 mln ich klientów. "Według wstępnych danych SKOK-i zamknęły ubiegły rok zyskiem w wysokości ponad ćwierć miliarda złotych. Stało się tak mimo niestabilnego otoczenia prawnego i intensywnych działań prowadzonych wobec Kas przez Komisję Nadzoru Finansowego" - informowała w lutym ubiegłego roku Kasa Krajowa.
- Wyniki te są powodem do dumy, a także dowodem, że model spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, funkcjonujący na rynku od ponad 20 lat, sprawdza się - komentował wówczas Rafał Matusiak, prezes Krajowej SKOK.
Wynik finansowy netto sektora Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych (SKOK) wyniósł minus 400,69 mln zł w 2013 roku po korektach inspekcji, wobec minus 50,41 mln zł rok wcześniej - podała z kolei Komisja Nadzoru Finansowego w maju 2014 roku. KNF monitoruje kondycję kas od trzech lat.
Wcześniej KNF informowała, że zysk netto SKOK-ów za 2013 rok wyniósł 251 mln zł, ale podkreślała, że było to głównie wynikiem jednorazowych transakcji, polegających m.in. na zbyciu przez część kas portfeli wierzytelności (110 mln zł) oraz na wyodrębnieniu zorganizowanych części przedsiębiorstw i wniesienia ich aportem do powołanych spółek (282 mln zł).
- Różnica w kwotach podawanych przez KNF w części wynikła z korekt dokonywanych przez same kasy, ale wzięła się także z wyników inspekcji dokonywanych w kasach przez nadzór - wyjaśniał szef KNF Andrzej Jakubiak.
Co jeszcze można wyczytać z raportu KNF na temat kondycji SKOK-ów? Na koniec III kwartału 2014 roku 36 kas wykazało zysk netto. To o pięć kas więcej w porównaniu z końcem III kwartału 2013 roku.
- Udział aktywów kas wykazujących zysk w aktywach całego sektora wynosił 85,1 procent - podała KNF. - Sytuacja w zakresie płynności w III kwartale 2014 roku była dobra. Naruszenia norm poziomu obowiązkowej rezerwy wystąpiły w pojedynczych przypadkach. Kasy podejmowały działania w celu doprowadzenia ich finansów do zgodności z wymogami ustawy w tym zakresie.
Z ówczesnych informacji KNF wynika więc, że sytuacja kas, jeśli mówić o ich płynności finansowej, była zadowalająca. Kasy w większości też utrzymywały wymagane rezerwy.
Niemniej na koniec III kwartału ubiegłego roku kasy łącznie wykazały stratę w wysokości 12,7 mln zł. Na wyniki finansowe kas negatywny wpływ miała głównie pogarszająca się jakość portfela kredytowego i związana z tym konieczność tworzenia odpisów aktualizujących, co bezpośrednio wpłynęło na wzrost kosztów operacyjnych kas.
Skąd SKOK-i pozyskują fundusze na działalność
Głównie są to lokaty członków kas. Na koniec września było to ponad 16 mld zł, czyli ponad 90 proc. aktywów. Co ciekawe, SKOK-i, kojarzone z usługami dla mniej zamożnych, w dużym stopniu finansowane są depozytami o wielkiej wartości. Jedną czwartą zgromadzonych środków stanowiły lokaty o wartości od 100 do 500 tys. zł.
W portfelu kredytowym kas, wartym 13 mld zł, dominują kredyty o wartości od 10 do 50 tys. zł, które stanowią 44,6 proc. wartości udzielonych kredytów. Zwraca uwagę duży udział portfela kredytów i pożyczek o kwocie przekraczającej 1 mln zł, które stanowią 15,4 proc. wartości całego portfela. Natomiast kredyty powyżej 100 tys. zł stanowią 30 proc. całego portfela kredytowego.
Niepokojąca jest wartość kredytów przeterminowanych. Wynosiła ona we wrześniu 5,1 mld zł (prawie 40 proc. udzielonych pożyczek), z czego 2,8 mld zł stanowiły kredyty, których okres przeterminowania wynosił powyżej 12 miesięcy (czyli krótko mówiąc - takich, których spłata jest co najmniej problematyczna-red.)- wynika z informacji KNF. Z tego przeterminowanych kredytów o wartości 2,1 mld zł kasy się już pozbyły, sprzedając je.
Spektakularny upadek
Z informacji na koniec września ubiegłego roku wynika, że na rynku działają 53 SKOK-i. Z tego 41 objętych było postępowaniem naprawczym. Dwie kasy zostały przejęte przez banki. Alior Bank przejął SKOK im. św. Jana z Kęt, z siedzibą w Rumi. Natomiast Pekao SA przejął SKOK im. Mikołaja Kopernika. W obu przypadkach KNF stwierdziła, że w sektorze SKOK nie ma kasy spełniającej warunki udziału w restrukturyzacji przejmowanych kas, choć Kasa Krajowa wskazywała SKOK-i, które mogłyby przejąć te zagrożone.
Kas nie należy wrzucać do jednego worka, są bowiem różnej wielkości i różnej kondycji. Jednak jakie zagrożenie dla całego systemu mogą stworzyć nieściągalne pożyczki, pokazały dwa spektakularne upadki - SKOK Wspólnota i SKOK Wołomin. Łącznie ponad 40 tys. klientów obu kas Bankowy Fundusz Gwarancyjny wypłacił prawie 3 mld zł w ramach gwarantowanych środków (z tego 2,2 mld zł tylko klientom SKOK Wołomin). Oszczędności tysięcy klientów zostały odzyskane tylko dzięki podpięciu kas pod nadzór finansowy i objęciu ich gwarancjami. W innym razie zostaliby praktycznie z jedną na 10 ulokowanych złotówek. Na pomoc swoim kasom Kasa Krajowa w ubiegłym roku wyłożyła 320 mln zł. W Funduszu Stabilizacyjnym było w październiku ubiegłego roku zaledwie 90 mln zł.
Strefa Biznesu: Co dalej z limitami płatności gotówką?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
