Wybory samorządowe 2014: Trzęsienie ziemi i zmiana warty w wielu samorządach

W Poznaniu porażkę poniósł komitet prezydenta zajmującego stanowisko od 16 lat, w Gnieźnie urzędujący prezydent odpadł w pierwszej turze, a w Lesznie, gdzie dotychczas rządziła lewica, teraz prawica odniosła sukces - to tylko przykłady miejsc, w których powiał wiatr zmian.

Tomasz Malepszy od 16 lat rządzi Lesznem, a od 2002 r. w cuglach wygrywał pierwszą turę. Teraz jednak - 30 listopada - po raz pierwszy stanie do walki w drugiej. W wyborach zdobył 35,5 proc. A jego konkurent Łukasz Borowiak uzyskał 47,7 proc. poparcia. To poseł, który do niedawna należał do PO. Gdy partia postawiła na innego kandydata, wystartował z nowego komitetu PL18.

- W Lesznie nikt nie spodziewał się, że powstały przed wyborami komitet - łączący młodych z tymi bardziej doświadczonymi - może coś ugrać - mówi Łukasz Borowiak. - Mieszkańcy, jak pokazały minione kadencje, zwykle głosują na partie. Do tego nie lubią zmian. Podjąłem ryzyko. I oto, jak w wielu miastach Polski, nadeszło pewne przesilenie.

Tomasz Malepszy odpowiada z kolei, że nowy komitet to, jego zdaniem, PiS-bis, więc pewnie taka będzie koalicja w radzie. - Jeśli do tego Łukasz Borowiak wygra, miastu grozi autorytarny styl rządzenia PiS - uważa prezydent. - Nie zamierzam oddać mu Leszna. Rozumiem, że po długim rządzeniu następuje pewne zmęczenie wyborców, ale ja mogę jeszcze wiele zrobić dla miasta.

Niezależnie od wyniku drugiej tury, zmiany nastąpiły już w radzie miasta. Mająca do tej pory najwięcej radnych Lewica dla Leszna (komitet prezydenta) straciła trzy mandaty i uzyskała drugi (sześć mandatów) wynik. O jednego radnego więcej będzie miało PiS (zyskało trzy mandaty). Po pięć mandatów ma PO (straciła trzy) i PL18.

Sukces PiS osiągnęło również w Poznaniu, gdzie po raz pierwszy wprowadziło do rady miasta 12 radnych (w 2010 r. miało siedmiu) i jest drugą siłą polityczną. Najmocniejsza pozostaje PO, która zdobyła 16 mandatów. Za to największą niespodzianką jest porażka komitetu prezydenta Ryszarda Grobelnego. O ile w 2010 roku wprowadził on do rady 8 osób, o tyle teraz będzie miał tylko trzy. - Partie zmobilizowały swój elektorat - mówi Norbert Napieraj z komitetu R. Grobelnego. - Niestety, ci, którzy czują niechęć do partii, zostali w domu. Szkoda, że nie poszli do urn i nie dali im czerwonej kartki.
Poznaniacy pójdą jeszcze raz do urn w drugiej turze wyborów prezydenckich. Ryszard Grobelny, który uzyskał najsłabszy wynik (28,6 proc.) w karierze, zmierzy się w niej z Jackiem Jaśkowiakiem z PO (21,5 proc.).

Drugiej tury nie będzie w Pile, gdzie prezydentem znów został Piotr Głowski z PO, uzyskując 60,4 proc. głosów. Duże zmiany nastąpiły tu jednak w radzie miasta. PO, która w 2010 r. uzyskała dziewięć mandatów, teraz zdobyła ich aż 18 (na 23). Będzie rządzić samodzielnie, mając do tego swojego prezydenta. Wielkim przegranym jest PiS, które straciło cztery mandaty i nie wprowadziło żadnego radnego, a także lewica, która miała ich osiem, a teraz zdobyła zaledwie dwa. Tadeusz Rzemykowski, szef pilskiego SLD, przyznaje, że to porażka.

- Mieliśmy dobrych kandydatów, ale lewica w całym kraju dołuje - mówi. - Może zaszkodziło nam to, że nie poszliśmy pod własnym szyldem, tylko jako Lewica Razem. Okręgi jednomandatowe też się nie przysłużyły. By wprowadzić radnego, potrzebne było przynajmniej 30 proc. poparcia. 16 proc. dla SLD w Pile to za mało. Potrzebne jest nam duże trzęsienie ziemi - dodaje.

Trzęsienie ziemi miało też miejsce w powiecie szamo-tulskim. Tu bowiem zawiązała się koalicja, która chce odsunąć urzędującego od 16 lat starostę Pawła Kowzana ze stowarzyszenia Forum Obywatelskie Ziemi Szamotulskiej. Porozumienie koalicyjne podpisali wybrani do rady przedstawiciele PO, PiS, PSL i KWW Razem dla Naszego Powiatu. Starostą ma być Józef Kwaśniewicz, szef szamotulskiego PSL.
- Wybory pokazały, że ludzie z ugrupowania Pawła Kowzana stracili zaufanie - mówi Kwaśniewicz. - W porównaniu do 2010 r. dostali nawet o 60 proc. głosów mniej. Na naszą koalicję zagłosowało 18 tys. osób, a na komitet starosty tylko 8 tys. To sygnał o oczekiwaniach wyborców.

Starosta Kowzan nie kryje żalu, mówiąc, że czuje się zawiedziony i oszukany. - W poniedziałek po wyborach ustaliliśmy z Józefem Kwaśniewiczem, że będziemy kontynuować trwającą od ośmiu lat - w mojej ocenie skuteczną - koalicję - mówi. Wybór starosty nastąpi na pierwszej sesji nowej rady powiatu, która odbędzie się w ciągu siedmiu dni od publikacji oficjalnych wyników.

To, że nie będzie ponownie rządzić, wie już dotychczasowy prezydent Gniezna. Urzędujący od 2006 r. Jacek Kowalski z SLD sensacyjnie przegrał w pierwszej turze wyborów. Do drugiej weszli były starosta Krzysztof Ostrowski z PiS, który zdobył 35,9 proc. poparcia i prezes MPK w Gnieźnie Tomasz Budasz z PO, który uzyskał 32,3 proc. Partia tego drugiego wzięła też najwięcej (dziewięć) mandatów w radzie miasta. SLD, który do tej pory miał osiem mandatów, stracił ich aż pięć.

Wielkim przegranym jest również dotychczasowy burmistrz Nowego Tomyśla - Henryk Helwing, który na stanowisku zasiadał od 20 lat. W wyborach zajął dopiero trzecie miejsce, uzyskując 19 proc. poparcia. Pojawia się wiele opinii, że Helwing przegrał z internetem, nie docenił jego potęgi i wpływu na osoby młode. - Vox populi, vox Dei - głos ludu głosem Boga. Wynik przyjmuję z pokorą. Widać, że propozycje konkurencji były chyba ciekawsze i bardziej przekonywujące - mówi Henryk Helwing.

W drugiej turze spotkają się dwaj młodzi kandydaci. 27-letni Marcin Brambor, prawnik, uzyskał 31,2 proc. poparcia. Jego ugrupowanie już zdobyło większość (11 mandatów) w radzie. Brambor zmierzy się z 39-letnim Włodzimierzem Hibne-rem, też prawnikiem, który miał 29 proc. poparcia.