PERSPEKTYWY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. Lepiej w strefie euro, czy poza nią?

PERSPEKTYWY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ.
LEPIEJ W STREFIE EURO, CZY POZA NIĄ?

Jan Jęczmyk, WNE UW , Magdalena Bywalec Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

W dniach 18-19 września 2014 roku na Uniwersytecie Warszawskim odbyła się konferencja naukowa „Perspektywy i wyzwania integracji eu

ropejskiej”. W konferencji organizowanej we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej udział wzięło około dwustu przedstawicieli środowisk akademickich, ekspertów w zakresie integracji europejskiej oraz polityki monetarnej. Dwudniowa konferencja stanowiła podsumowanie V edycji ogólnopolskich studiów podyplomowych "Mechanizmy funkcjonowania strefy euro", realizowanych ze wsparciem finansowym Narodowego Banku Polskiego przez 17 ośrodków akademickich ze wszystkich województw, w tym także z województwa dolnośląskiego. W województwie dolnośląskim projekt realizowany jest przez Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu (www.euro.ue.wroc.pl).

Wykład otwierający konferencję wygłosił dr Paweł Samecki, Członek Zarządu NBP. W swoim wystąpieniu nt. "Perspektywy integracji europejskiej" podsumował 10 lat uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej (UE) oraz zwrócił uwagę na kwestie wymagające szerszej dyskusji w ramach państw członkowskich oraz w Polsce. Prezes Samecki szczególny nacisk położył na problem braku ostatecznego celu integracji UE oraz podział wewnątrz ugrupowania na państwa obecne w strefie euro i pozostające poza nią. Zdaniem dr. Pawła Sameckiego, UE przypomina obecnie kometę - „głowa” komety, czyli strefa euro, rozrasta się, struktura komety komplikuje się, a warkocz grozi rozerwaniem (Brexit) lub nadmiernym wydłużeniem. Podjęte próby naprawy „głowy” w postaci zmian instytucjonalnych dają szansę (lecz nie gwarancję) na poprawę jej kondycji, ale nie są wystarczająco głębokie i pełne. Prezes Samecki podkreślił, że dla Polski oznacza to rosnące ryzyko marginalizacji w ramach UE. Jednocześnie zaznaczył jednak, że w chwili obecnej efekt ten jest równoważony przez korzyści, które wynikają z niezależności polityki monetarnej.

W dalszej części konferencji wykłady specjalne wygłosili prof. Jan Toporowski z Uniwersytetu Londyńskiego oraz Krzysztof Pietraszkiewicz ze Związku Banków Polskich. Pierwsze wystąpienie dotyczyło warunków prowadzenia polityki monetarnej oraz nadzoru bankowego w ramach nowego ładu instytucjonalnego. Prof. Toporowski zwrócił uwagę na elementy, których jego zdaniem nadal brakuje w tym systemie oraz na to, że posiadanie niezależnej polityki w tym zakresie będzie wiązało się z coraz większą liczbą wyzwań. Prezes Krzysztof Pietraszkiewicz skupił się tymczasem na wyzwaniach dotyczących regulacji sektora bankowego. Podkreślił, że potrzebuje on przede wszystkim dywersyfikacji oraz wyważonego nadzoru.

W trakcie konferencji głos zabrali także prof. Dariusz Rosati (Poseł do PE, profesor SGH w Warszawie), prof. Andrzej Wojtyna, dr Ludwik Kotecki (Główny Ekonomista Ministerstwa Finansów), prof. Małgorzata Zaleska (Członek Zarządu NBP), dr Halina Wasilewska-Trenkner (Doradca Prezesa NBP), prof. Elżbieta Mączyńska (Prezes PTE), Zbigniew Włodarczak (Dyrektor Finansowy Solaris Bus&Coach) oraz dr Bohdan Wyżnikiewicz (Wiceprezes Zarządu IBnGR).

Profesor Dariusz Rosati przekonywał, że utworzenie strefy euro nie było błędem i jest ona nie tylko projektem politycznym, ale za jej utworzeniem stało także uzasadnienie ekonomiczne. Zaznaczył jednak, że jej konstrukcja jest niekompletna, a dokonywane obecnie uzupełnienie mogą nie wystarczyć, aby zapewnić jej stabilizację.

Profesor Andrzej Wojtyna stwierdził, że wraz ze zmianami w strefie euro, Polsce będzie coraz trudniej dostosować się do niej. Podkreślił, że wejście do niej powinno być zamknięciem procesu transformacji ustrojowej w Polsce. Umożliwiłoby bowiem „zakotwiczenie” dotychczasowych osiągnięć instytucjonalnych.

Dr Ludwik Kotecki z kolei podniósł kwestię brakujących mechanizmów w strefie euro oraz na poziomie całej UE. Szczególną uwagę zwrócił na kwestię mandatu politycznego, brak narzędzi do monitorowania nierównowag makroekonomicznych oraz systemu, który umożliwiłby sprawną likwidację banków.

W trakcie trwania konferencji szukano także odpowiedzi między innymi na pytanie, dlaczego nie doszło do rozpadu strefy euro. Zdaniem prof. Andrzeja Wojtyny wynikało to bezpośrednio z wykorzystania nadzwyczajnych środków w polityce monetarnej i pośrednio z twardego poparcia dla euro wśród krajów członkowskich. Podobną opinię przedstawili prof. Jan Toporowski oraz dr Bohdan Wyżnikiewicz, którego zdaniem politycy byli gotowi zrobić wszystko, aby euro przetrwało. Prof. Dariusz Rosati podkreślił natomiast, że rozpad Eurolandu byłby wielką porażką z punktu widzenia całego procesu integracji i przede wszystkim taki scenariusz nie opłacałby się państwom członkowskim.

Część dyskusji w trakcie konferencji skupiała także się na reformach, które Polska powinna przeprowadzić przed wejściem do Eurolandu. Dr Wyżnikiewicz wraz z prof. Wojtyną, zgodzili się co do tego, że wyznaczenie konkretnej daty przyjęcia wspólnej waluty najlepiej zmobilizowałoby Polskę do przeprowadzenia koniecznych reform. Prof. Elżbieta Mączyńska przedstawiła trzy kluczowe obszary, których powinny one dotyczyć – rynku pracy, konkurencyjności oraz długu publicznego, a prof. Wojtyna stwierdził, że w przypadku części z tych elementów Polska jest już gotowa i może szukać dalej ścieżki rozwoju w ramach wspólnej waluty.

Własne kryteria przedstawił także prof. Rosati, który zgodził się z postulatem elastycznego rynku pracy. Dodał do tego posiadanie środków, które mogłyby posłużyć do interwencji w ramach polityki fiskalnej oraz istnienie nadzoru, który zapobiegałby tworzeniu się baniek spekulacyjnych z powodu niskich stóp procentowych. Do dotychczasowej dyskusji odniósł się następnie Zbigniew Włodarczak jako przedstawiciel świata biznesu. Stwierdził, że funkcjonowanie polskiego rynku pracy poprawia się, zwłaszcza w zakresie elastyczności zatrudnienia, ale nadal stoją w tym zakresie wyzwania przed rządzącymi. Podkreślił także, że dla polskich firm kluczową korzyścią z wejścia do strefy euro jest wzrost wiarygodności na rynkach międzynarodowych.

Zwieńczeniem konferencji była gala uhonorowania najlepszych absolwentów studiów podyplomowych Mechanizmy funkcjonowania strefy euro. Słowa gratulacji dla absolwentów odbierających dyplomy skierował prof. Eugeniusz Gatnar, Członek Zarządu NBP.

Najlepsi absolwenci V edycji Studiów Podyplomowych Mechanizmy strefy euro na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu to:
Małgorzata Urban, Grzegorz Pytlowany, Elżbieta Kowalska-Pasieka, Monika Bobrowicz, Emilia Słomińska. Serdecznie Państwu gratulujemy!

REKRUTACJA NA VI EDYCJĘ STUDIÓW MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO NADAL TRWA
Serdecznie zapraszamy wszystkich chętnych. Odpłatność za studia to jedyne 300 PLN.
Informacje na stronie: www.euro.ue.wroc.pl