Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zapomniane pomniki poległych w I wojnie Światowej na dolnośląskich cmentarzach

Agata Wojciechowska
Tablica z nazwiskami na zapomnianym cmentarzu w Radzynie pod Sycowem, na którym znajdziemy kilkanaście grobów zagubionych w środku lasu
Tablica z nazwiskami na zapomnianym cmentarzu w Radzynie pod Sycowem, na którym znajdziemy kilkanaście grobów zagubionych w środku lasu Agata Wojciechowska
28 czerwca 100 lat temu w Sarajewie padły strzały. Arcyksiążę austriacki Fedrynand zginął. Po miesiącu zaczęła się "wielka wojna".

Podczas I wojny światowej Dolny Śląsk był dalekim zapleczem wojskowym. Krwawe walki w okopach pełnych szczurów i dyzenterii ominęły nasze województwo. Najbliżej od strony Łodzi podeszli Rosjanie, zimą 1914-1915, bo dzieliło ich od regionu 70 km.

Stąd też znaczna część pomników i obelisków wspomina tylko poległych na dalekim froncie zachodnim. Napisy na nich zaczynały się zwykle od słów: "Polegli bohaterską śmiercią z gminy..." i zawierały listę poległych. Czasami na pomnikach chwalono żołnierzy zmarłych w służbie cesarza i ojczyzny. Głazy pamiątkowe można oglądać m.in. w Sulęcinie (gmina Siechnice) czy Roztoczniku (powiat dzierżoniowski).

Popularne były także czworoboczne monumenty z listą poległych - możemy taki zobaczyć w Karłowie w Górach Stołowych. Leżące lwy upamiętniają zmarłych w Kondratowicach czy w Kiełczynie. Miecze można zobaczyć na pomniku na Rędzinie, a krzyż żelazny - w Chwalimierzu (powiat średzki).

W samym Wrocławiu pochowano żołnierzy, którzy zmarli w lazaretach. Na Cmentarzu Osobowickim blisko głównej alei można znaleźć żeliwne krzyże z podobnymi do siebie napisami: "Landsturmmann Oswald Roethig, 2. Komp. E. LDW. JNf.RGT.1Q2, 24.08.1875 - 20.12.1915". Z kolei mogiły żołnierzy wyznania mojżeszowego zmarłych podczas wojny 1914-1918 można znaleźć na Nowym Cmentarzu Żydowskim przy ul. Lotniczej. Na macewach umieszczono znaki hełmów niemieckich i niekiedy wizerunki Żelaznego Krzyża.

Ciekawe były losy pomnika z Leśnicy. Po zniszczeniu niemieckich napisów i tablic z nazwiskami umieszczono na nim godło i napis PKP. W ten sposób uczczono pamięć zmarłych polskich kolejarzy w latach 1945-1946.

Na Dolny Śląsk trafiali jeńcy, stąd też cmentarz żołnierzy włoskich, którzy dostali się do niewoli po bitwie pod Caporetto. Wiele pomników zostało zniszczonych po 1945 roku lub nadal niszczeją zapomniane.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Zapomniane pomniki poległych w I wojnie Światowej na dolnośląskich cmentarzach - Gazeta Wrocławska

Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska