Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Obowiązek alimentacyjny względem pełnoletniego dziecka

Marcin Zatorski
Marcin Zatorski
Marcin Zatorski
Do kiedy należy wypłacać dorosłemu dziecku alimenty? Co jest granicą po której ten obowiązek wygasa? Czy dziecko może żądać od rodziców pieniędzy w nieskończoność?

Witam!

Bardzo dziękuję za liczne maile na adres: [email protected]

Poruszają Państwo w nich różne problemy prawne, ale zdecydowana większość z nich, podobnie jak w czasie środowych dyżurów telefonicznych, dotyczy spadków i alimentów.

Dlatego w pierwszym merytorycznym wydaniu blogu "Prawnik radzi", zajmę się obowiązkiem alimentacyjnym, a raczej pewną jego częścią.

W mailach dotyczących tego problemu pojawiało się bardzo często pytanie, do kiedy należy wypłacać alimenty na rzecz dziecka, które jest już pełnoletnie, ale jeszcze na przykład się uczy?
Podawali Państwo różny stan faktyczny. Sytuacje gdy dziecko uczy się stacjonarnie, niestacjonarnie (wieczorowo/zaocznie). Również wtedy, gdy te świadczenie w sposób dobrowolny wypłacają dziadkowie.

W związku z tym, że na blogu mam zdecydowanie więcej miejsca niż w wydanie papierowe, pozwolę sobie na krótkie wprowadzenie ogólne dotyczące obowiązku alimentacyjnego na podstawie wciąż aktualnej uchwały Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty z 16 grudnia 1987 r. (M.P. 1988 Nr 6, poz. 60).

Obowiązek alimentacyjny wynika z pokrewieństwa albo z więzów prawnych, z którymi ustawodawca wiąże jego istnienie, czyli wynika wprost z ustawy.
Na gruncie polskiego prawa rodzinnego obowiązek alimentacyjny stanowi przede wszystkim zobowiązanie prawno-rodzinne wynikające ex lege z różnych powiązań rodzinnych. Jest on uzależniony od bliskości pokrewieństwa, powinowactwa lub przysposobienia oraz od tego, czy osoby uprawnione mogą utrzymać się własnymi siłami.

Przesłanką obowiązku alimentacyjnego unormowanego w art. 128-144 oraz 60 § 1 k.r.o. jest pozostawanie osoby uprawnionej w niedostatku. Przesłanka ta nie odnosi się do obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka, które nie osiągnęło jeszcze samodzielności.

Nie mamy tak zwanej definicji legalnej niedostatku. Pewną wskazówkę interpretacyjną w tym zakresie jest art. 135 § 1 k.r.o. (zakres świadczeń alimentacyjnych). Z jego brzmienia można wnosić, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb.

Potrzeby materialne i niematerialne każdego człowieka kształtują się różnie. Obydwa te rodzaje potrzeb są ze sobą sprzężone i tylko ich łączne zaspokojenie zapewnia godziwą egzystencję. W takim kontekście można mówić o zaspokojeniu potrzeb usprawiedliwionych, które każdy uprawniony powinien mieć zapewnione. Są one uzależnione od indywidualnych cech uprawnionego, tj. od wieku, stanu zdrowia, zawodu, pozycji społecznej i dotychczasowej stopy życiowej.
Zasadą jest, że zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego. Niestety nie zawsze jest to możliwe, stąd potrzeba istnienia obowiązku alimentacyjnego.

Za znajdujące się w niedostatku należy zatem uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku.
Jeżeli możliwości zarobkowe i majątkowe danej osoby wystarczają na pokrycie tylko części jej usprawiedliwionych potrzeb, zakres obowiązku alimentacyjnego ulegnie oczywiście odpowiedniemu ograniczeniu.

Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu - odpowiedni do jego wieku i uzdolnień - prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. Dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie.

Jak stanowi Kodeks rodzinny i opiekuńczy obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w razie potrzeby także środków wychowania. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Chodzi tu o poziom życia rodziców. Dziecko na pewno nie może żyć na gorszej stopie życiowej od swoich rodziców.

Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako przejaw zbytku lub z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe - materialne i intelektualne uprawnionego.
Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokajane, wyznacza treść art. 96 k.r.o., według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie - odpowiednio do jego uzdolnień - do pracy dla dobra społeczeństwa.

Stosownie do tej dyrektywy rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych, kulturalnych, a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego, wyższego jeśli dziecko spełnia kryteria odpowiedniego poziomu intelektualnego) dostarczania rozrywek i wypoczynku.

Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Obowiązek alimentacyjny względem pełnoletniego dziecka - Portal i.pl

Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska