Opóźnienia są najgroźniejsze

Ministerstwo Środowiska pracuje w tej chwili nad aktualizacją sieci Natura 2000 w Polsce. Czy uwzględniane są wszystkie propozycje ekologów z tzw. Shadow List?

Ponieważ propozycja specjalnych obszarów ochrony siedlisk, przesłana do Komisji Europejskiej nadal nie zapewnia we właściwy sposób ochrony siedliskom i gatunkom z dyrektywy siedliskowej, w resorcie środowiska prowadzone są prace nad zakończeniem procesu wyznaczania obszarów siedliskowych w Polsce. W tym celu podjęto współpracę z wojewódzkimi konserwatorami przyrody, środowiskiem naukowców, a także z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi. Efektem tej współpracy było krajowe seminarium zorganizowane w kwietniu br.

I co ustalono na tym seminarium?

Na seminarium, w oparciu o wyniki przeprowadzonej w latach 2006 i 2007 inwentaryzacji przyrodniczej, dokonano oceny kompletności sieci Natura 2000. Ocenie podlegały wszystkie siedliska i gatunki roślin oraz zwierząt z załącznika I i II dyrektywy siedliskowej w obu regionach biogeograficznych, czyli przeprowadzono taką ocenę, jaka odbywa się na seminariach biogeograficznych organizowanych przez KE.

Dla siedlisk i gatunków, które uzyskały ocenę niewystarczającą, powołane w tym celu wojewódzkie zespoły specjalistyczne mają przygotować propozycje uzupełnienia sieci Natura 2000 o brakujące specjalne obszary ochrony siedlisk. Prace prowadzone przez wojewódzkie zespoły specjalistyczne często dotyczą analizy oraz uzupełnienia danych obszarów zgłoszonych na "Shadow List" przez pozarządowe organizacje ekologiczne, ale WZS mogą również tworzyć w przypadku posiadania dobrych danych naukowych nowych propozycji obszarów spoza tej listy.

Kiedy nastąpi rozszerzenie sieci Natura 2000?

Zakończenie procesu wyznaczania obszarów Natura 2000 na terenie Polski i przesłanie ich do Komisji Europejskiej przewidywane jest na I kwartał 2009.

Samorządy obawiają się, że obszary naturowe spowolnią ich rozwój lub go uniemożliwią. Czy mają się czego bać?

Do wyznaczenia kolejnych specjalnych obszarów ochrony siedlisk w Polsce zobowiązują nas zarówno traktat akcesyjny, jak i zapisy dyrektywy siedliskowej, a także konkretne wyniki seminariów biogeograficznych, przeprowadzonych przez Komisję Europejską. To właśnie opóźnienia Polski w wyznaczaniu sieci Natura 2000 mogą doprowadzić do tego, iż zostaną wstrzymane środki unijne na realizację takich inwestycji, jak drogi, kolej czy kanalizacja, co w konsekwencji może wstrzymać rozwój tak potrzebnej infrastruktury. Dlatego też nie widzimy podstaw do obaw związanych z siecią Natura 2000, która w naszym kraju funkcjonuje już od czterech lat, tym bardziej, iż zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, dla obszarów tych nie ustanawia się zakazów, tak jak dla innych form ochrony przyrody, np. parków narodowych, rezerwatów przyrody.

Po co wyznaczać tereny objęte Naturą 2000, jeżeli nie wprowadza się zakazów?

Zabrania się jedynie działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000. Działalność związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów służących bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu, działalność gospodarcza, rolna leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb nie podlega ograniczeniu, jeżeli nie zagrażają one zachowaniu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin lub zwierząt, ani nie wpływają w sposób istotny negatywnie na gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.

A więc ograniczenia są?

Ale dla właścicieli oraz zarządców terenów położonych w obszarach Natura 2000 tworzone są odpowiednie regulacje prawne, umożliwiające im dostęp do funduszy UE, oraz uzyskanie rekompensat z tytułu ograniczeń wynikających z ochrony w ramach Sieci Natura 2000 oraz uzyskanie środków na realizację strategii rozwoju prywatnych przedsiębiorstw (gospodarstwa rolne, rybackie, usługowe) związanych z ochroną, promocją, edukacją i udostępnianiem turystycznym walorów przyrodniczych na obszarach sieci.