Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Ocalić przed wyburzeniem we Wrocławiu

Bartłomiej Knapik
Na liście przyszłych zabytków znalazł się między innymi młyn Maria
Na liście przyszłych zabytków znalazł się między innymi młyn Maria Paweł Relikowski
Wrocław chce chronić dworce, młyny, sąd i zoo. Oficjalnie mamy mniej zabytków niż inne miasta.

Gmach sądu i prokuratura przy Podwalu, młyny Maria i Sułkowski, dworce kolejowe Nadodrze, Kuźniki, Kowale czy Mikołajów, ale także FAT przy skrzyżowaniu al. Hallera z ul. Grabiszyńską. To tylko część spośród 91 obiektów z Wrocławia, które mają trafić do rejestru zabytków. Chce tego Katarzyna Hawrylak-Brzezowska, miejska konserwator.

- Teraz czekamy na firmy, które zrobią dokumentację dla każdego obiektu - mówi Hawrylak-Brzezowska. - Później lista trafi do wojewódzkiego konserwatora zabytków - dodaje. To właśnie on podejmuje ostateczną decyzję o wpisaniu zabytków do rejestru.
Co to zmieni? Odtąd nie będzie można ich wyburzyć, a każdy remont, wymianę okien czy instalacji trzeba będzie uzgadniać z konserwatorem.
- Chodzi o to, by ocalić te budynki. Nie chcemy, żeby kolejna cenna budowla zniknęła z Wrocławia, bo właściciel uzna, że lepiej ją wyburzyć, a w jej miejsce postawić coś nowego - wyjaśnia miejska konserwator.

To cieszy, bo rok po roku tracimy kolejne wartościowe obiekty: od gazowni na Tarnogaju, przez rzeźnię przy Legnickiej, po cukrownię na Klecinie.

Wrocław ma dziś 608 obiektów w rejestrze zabytków.

Wrocław ma dziś 608 obiektów w rejestrze zabytków. To budynki, pomniki czy pamiątki techniczne, których nie można burzyć, a ich remonty czy naprawy trzeba prowadzić pod specjalnym nadzorem. Wkrótce lista ta ma się powiększyć o 91 obiektów. Miejska konserwator zabytków właśnie ogłosiła ich listę.

Najwyższa pora, bo inne duże miasta w Polsce od dawna chronią o wiele więcej swoich cennych budynków. Gdańsk ma 1857 zabytków wpisanych do rejestru, Toruń około 1800. Warszawa, która ucierpiała podczas II wojny światowej tak samo jak my, takich budynków ma ponad 1500. Dopiero na czwartym miejscu pod względem liczby pozycji w rejestrze zabytków (1152) jest Kraków. Wrocław ze swoją tysiącletnią historią zarejestrował niewiele więcej zabytków niż znacznie młodszy Poznań (472 pozycje).
- To dobrze, że o tym myślimy i że lista nowych zabytków jest tak szeroka - cieszy się przewodnik Marek Karabon z Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia.
To, że obiekty znalazły się na liście, nie daje jeszcze stuprocentowej gwarancji, że trafią do rejestru. Każdy z nich zostanie teraz gruntownie zbadany przez ekspertów. Mogą oni stwierdzić, że któraś z propozycji na taką ochronę nie zasługuje.

Bo o ile większość budynków nie budzi żadnych zastrzeżeń (choć na liście są np. stare windy), to w spisie znajdują się również gmachy dość kontrowersyjne. Jak np. Fabryka Automatów Tokarskich (czyli FAT przy skrzyżowaniu al. Hallera i ul. Grabiszyńskiej), Pafawag (ul. Fabryczna), czy zajezdnia autobusowa przy ul. Grabiszyńskiej. Wprawdzie powstała ona przed wojną, ale już w peerelu znacznie ją rozbudowano.

To, że obiekty znalazły się na liście, nie daje jeszcze stuprocentowej gwarancji, że trafią do rejestru.

Mimo to, wszystkie te obiekty mają szansę na wpis, bo do rejestru mogą trafić także budowle, w których dawniej działo się coś szczególnego. A tak jest właśnie z zajezdnią. Podczas stanu wojennego przy Grabiszyńskiej była twierdza Solidarności. Robotnicy bronili się w zajezdni przed ZOMO.

Czym różni się rejestr zabytków od wykazu zabytków?
Wykaz zabytków to zwykła lista adresowa, ze zdjęciem i orientacyjną datą powstania budynków. Znalezienie się na niej powoduje, że w przypadku remontów czy wyburzeń konserwatora zabytków trzeba pytać o opinię, ale nie może on powstrzymać właściciela obiektu przed zmianami. We Wrocławiu w wykazie zabytków jest około 5 tysięcy obiektów.

Rejestr zabytków to lista obiektów pod ścisłą ochroną konserwatora. Tu nawet na wymianę okien trzeba mieć od niego zgodę. Każdy obiekt jest wcześniej sprawdzony przez ekspertów: badają dokładnie, kiedy powstała całość i poszczególne jej elementy, jeśli np. w swojej historii średniowieczny budynek był przebudowywany już w innej epoce.

Pełną listę zabytków zobaczysz w załączniku.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska