Pomogliśmy uratować część pałacu w Bożkowie

W sobotę konserwator zabytków wywiózł z zalewanego przez deszcze pałacu w Bożkowie koło Nowej Rudy meble i obrazy. XVIII-wieczny obiekt z tygodnia na tydzień zamienia się w ruinę. Wszystko dlatego, że właściciel, irlandzka firma Fenelon Group, nie interesowała się nim. Pałac jest regularnie okradany i zalewany przez deszcze.

To ma się jednak zmienić dzięki "Polsce-Gazecie Wrocławskiej". Kserokopia naszego artykułu, w którym świdnicka prokuratura zapowiada złożenie wniosku o wywłaszczenie, dotarła do Irlandii. Irlandczycy przestraszyli się i deklarują remont dziurawego dachu.

Firma Fenelon Group kupiła pałac w grudniu 2005 r. Zapłaciła 2 mln zł. Kłodzkie starostwo sprzedało zabytek z 50-procentową bonifikatą. Od dwóch lat irlandzcy biznesmeni próbują sprzedać zabytek. Najpierw życzyli sobie za pałac 22 mln zł, dziś chcą za niego 10 mln zł.
Nowy pełnomocnik był już w Bożkowie z szefem firmy dekarskiej. Zgodził się także na wywiezienie z pałacu zabytkowych mebli i obrazów. Stół, dwa kredensy, drewniany żyrandol i siedem obrazów trafiło na przechowanie do Muzeum Ziemi Kłodzkiej.

Konserwatorzy zabytków nie mają jednak złudzeń. Wiedzą, że aby chronić wszystkie popadające w ruinę pałace i zamki, trzeba zmienić prawo. Bo większość właścicieli nie boi się ani urzędowych pism i ponagleń, ani nawet prokuratorskich deklaracji.
Tak jest z pałacem w Gorzanowie, który od kilku lat zamienia się w ruinę. Właścicielka jest nieuchwytna i wszczęty przez kłodzkie starostwo proces wywłaszczenia stanął w martwym punkcie. Podobnie jest z zamkami w Ratnie Dolnym i Szalejowie.

Firma Fenelon Group kupiła pałac w grudniu 2005 r. Zapłaciła 2 mln zł.

Coraz mniej zaniedbanych pałaców jest za to w regionie jeleniogórskim. Większość prywatnych właścicieli wyremontowała zabytki i prowadzi w nich hotele, np. w Wojanowie, Łomnicy czy Paulinum w Jeleniej Górze. Nie udało się jednak odnowić pałacu w Wojanowie-Bobrowie. Właścicielem zabytku jest fundacja, która z trudem zdobywa pieniądze. Zabezpieczyła dach pałacu, powoli remontuje wnętrza. Podobnie w Karpnikach. Tam jednak jest nadzieja, że sytuacja się zmieni, bo pałac ma nowego właściciela.
Zbigniew Chlebowski, szef parlamentarnego klubu PO, deklaruje, że ustawa o ochronie zbytków wkrótce zostanie zaostrzona. - Nowelizacja ma trafić do Sejmu po wakacjach - zapewnia.
Sceptycznie do tych zapewnień podchodzą konserwatorzy zabytków. Od wielu lat zgłaszają problem i dotychczas nie doczekali się zmian prawa. Zaostrzenie zbyt liberalnych przepisów szczególnie wyczekiwane jest na Dolnym Śląsku, najbardziej zasobnym w zabytki regionie Polski. W województwie jest aż 7600 obiektów wpisanych do rejestru, ponad 500 to pałace i zamki. Ponad połowa z nich marnieje. Właściciele w ogóle o nie nie dbają.

Zabezpieczą na razie dach
Rozmowa z Barbarą Obelindą, konserwatorem zabytków z Wałbrzycha.

Czy jest szansa na uratowanie pałacu w Bożkowie?

Po tym, jak do Irlandii dotarł artykuł z "Polski-Gazety Wrocławskiej", właściciele zabytku przestraszyli się wywłaszczenia i wyznaczyli pełnomocnika, który od razu skontaktował się z nami i zadeklarował remont dachu. Jeśli to zrobi, to przynajmniej zahamowany zostanie proces dalszej dewastacji.

Trzeba zaostrzyć prawo w stosunku do właścicieli, którzy nie dbają o zabytki.

Będzie to wyjątek od reguły.

Obowiązujące w Polsce prawo chroni zabytki tylko pozornie. Wykonanie remontów zastępczych, które mogłyby zabezpieczać zabytki, wiąże się z pieniędzmi, których konserwator zabytków po prostu nie ma.

Co należy zmienić?

Trzeba zaostrzyć prawo w stosunku do właścicieli, którzy nie dbają o zabytki. Chodzi np. o szybkie wywłaszczenie tych, którzy nie remontują i nie zabezpieczają zabytków. W takich przypadkach Skarb Państwa powinien zwracać właścicielowi w ramach wywłaszczenia dokładnie tyle, ile zapłacił on za zabytek.

**

**